Mỗi người chúng ta khi đến thế giới này, từ nhỏ đến lớn trong mỗi giai đoạn đều không thể tách rời khỏi việc nhận sự giúp đỡ từ người khác. Sự giáo dưỡng, giúp đỡ ấy có thể đến từ bố mẹ, thầy cô, bạn bè,… Có thể nói, trong cuộc đời mỗi người bất kể lúc nào, bất kể nơi nào cũng đều không thể tách khỏi những ân huệ mà người khác cho mình.
Khi đứng trước lựa chọn cho đi hay nhận lại không ít người sẽ mong được nhận lại, nhưng họ đâu biết rằng hạnh phúc thực sự lại ở chỗ biết cho đi. Có câu nói như thế này “Tặng người bông hoa tay còn lưu hương”, giúp đỡ người khác cũng là đang tạo niềm vui cho chính mình.
Biết cách giúp người khác hoàn thành ước vọng, hiểu được thế nào là phó xuất thì đó là biểu hiện của một nhân cách sáng chói, đồi thời cũng thể hiện ở người đó có một loại trí huệ đối nhân xử thế.
Phó xuất là một loại cho đi nhưng không cần chờ mong sự hồi báo của người khác. Khi chúng ta giúp đỡ người khác thì cũng là đang giúp đỡ chính mình. Làm người nên nuôi dưỡng cho mình một trái tim lương thiện, lúc nào cũng suy nghĩ cho người khác, thi ân không cần người báo đáp đó mới chính là sự thiện lương cao nhất đời người.
Hành thiện giúp người mà muốn người biết đó không phải thiện
Sự thiện lương cao nhất là đặt mình vào vị trí của người khác mà suy nghĩ, một mực tri cầu báo đáp thì sẽ thường bỏ qua cảm nhận của đối phương. Nên dù có làm việc thiện cũng có thể tạo ra sự tổn thương cho người khác.
Trong “Lễ Ký” có ghi chép một câu điển cố “không ăn đồ bố thí” như sau: Vào thời Xuân Thu Chiến Quốc, thiên tai nhân họa không ngừng. Có một năm, nước Tề bị mất màu, bánh tính vì thế không có cơm ăn, đói mà chết. Lúc đó, có một người tên là Kiềm Ngao, vì muốn lấy danh tiếng đã phân phát đồ ăn cho người dân bị nạn trên đường. Kiềm Ngao sợ rằng người khác không biết mình làm việc thiện nên cố ý hét to với với người đi đường “Đồ ăn không cần trả tiền đây! Mau đến ăn đi!”
Không ngờ rằng, người trên đường chẳng một ai thèm để ý tới ông ta Khó khăn lắm mới có một người dân tị nạn đi ngang qua, Kiềm Ngao liền chặn lại, dùng giọng điệu cao cao nói với người đó: “Này, ta kêu ngươi đấy! Qua đây ăn đi!”
Ông ta vốn dĩ cho rằng người dân này sẽ cảm ơn đại đức của mình, dập đầu bái tạ nhưng nào ngờ người đó trừng mắt nhìn ông và nói: “Ta thà chết đói chứ không ăn”
Khi hành thiện giúp người đừng thể hiện bản thân để người khác thấy rằng bạn rộng rãi, hào phóng thì họ sẽ nhận lấy ân huệ của bạn. Nếu giúp người khác chỉ vì muốn được báo đáp thì trong lòng sẽ luôn tính toán, như vậy hành thiện giúp người chẳng qua chỉ là một màn biểu diễn giả tạo mà thôi. Mà sự bố thí giả tạo này với người với ta đều không được xem là việc tốt.
Chỉ có sự nhân từ, thương cảm phát từ trong tâm mới khiến người khác cảm thấy ấm áp và hạnh phúc. Nếu vậy thì ân huệ mà ta cho đi mới có thể phát ra ánh hào quang, nếu như có mục đích xấu xa sẽ như hạ thấp người khác, kiểu hành động cho đi này không được tính là cao quý.
Trong “Chu Tử Gia Huấn” có nói: “Thiện dục nhân tri, bất thị chân thiện; ác khủng nhân tri, tiện thị đại ác”, ý rằng làm thiện muốn người ta thấy, điều thiện ấy không thực; Làm ác sợ người ta biết, điều ác ấy mới thật to. Sự lương thiện phát ra từ trong tâm, giống như một cơn mưa mùa xuân, lặng lẽ tưới nhuần vạn vật.
Hành thiện giúp người vui vẻ là không cầu người biết
Tăng Quốc Phiên từng nói: “Hành thiện vui nhất là không cầu người biết”, người xưa hành thiện tích đức, chú trọng khiêm tốn. Mặc dù không khoa trương, không có người biết nhưng chỉ cần bạn làm, công đức và phúc đức sẽ dần dần tích lũy, phù hộ cho con cháu đời sau. Nhưng nếu làm thiện chỉ vì để đạt được phúc báo và tán thưởng, mong đạt được công danh lợi lộc thì dù có hành thiện giúp người bao nhiêu đi nữa cũng rất khó để vui vẻ thật sự.
Trong “Chiến Quốc Sách – Ngụy Sách” có nói: “Nhân chi hữu đức vụ ngã dã, bất khả vong dã; ngô chi hữu đức vu nhân dã, bất khả bất vong dã”. Ý nói, người khác đối xử với bạn có ân huệ, không thể không để trong lòng; mà bạn đối với người khác có ân huệ, không nên cứ để trong lòng.
Trong tục ngữ cũng có câu “Nhận ơn một giọt nước, phải báo đền bằng cả dòng suối”, việc này là đứng ở góc độ người được giúp đỡ để nhìn vấn đề, cổ vũ mọi người học cách cảm ơn, có ân thì cần phải báo đáp.
Nếu đứng ở góc độ là một người bố thí mà nhìn thì chỉ cần nhớ một câu tục ngữ “Thi ân không cầu báo đáp”. Sự thiện lương chân thật nhất ở đời người là không cần phải nhận lấy sự báo đáp, không tính thiệt mất hơn thua, nếu không thì sẽ trở thành kiểu người chỉ lấy thiện đổi lấy thiện, xem việc thiện như một cuộc giao dịch trao đổi.
Vô tư kính dân là điều trân quý nhất, cho người khác ân huệ mà không cần sự báo đáp mới là vĩ đại nhất.
Chúng ta phải có được một trái tim bao dung, từ bi hành thiện với người, viện trợ giúp người. Chỉ khi từ bi với người thì quan hệ giữa người với người mới càng trở nên tốt đẹp. Có câu “Tích đức không cần người thấy, hành thiện tự có trời biết”, cái thiện mà ta vô tình trồng được sẽ có ngày ra hoa kết trái.
Chỉ cần bạn tử tế, trời cao tự an bài!
