GTHN - Để thành công thì con người, chính con ngưởi mới là đối tượng bạn cần
nghiên cứu và tìm hiểu. Hãy quan sát thật kỹ những người xung quanh bạn để
tự khám phá chọn lựa và áp dụng các nguyên tắc phù hợp nhất cho bản thân.
Nào, hãy bắt tay ngay vào việc học hỏi đầy thú vị này!
Bạn sẽ khám phá ra rằng những người không thành công luôn mắc phải
một căn bệnh tinh thần – tạm gọi căn bệnh” tự bào chữa”. Hầu như ai cũng
mang trong mình ít nhiều biểu hiện của căn bệnh này. Khi căn bệnh đã trở
nên trầm trọng, chắc chắn người đó sẽ không tránh khỏi thất bại.
Căn bệnh tự bào chữa là nguyên nhân dẫn đến sự khác biệt lớn giữa một
người có khả năng và một người bất lực trong kiểm soát hành động và suy
nghĩ của chính mình. Một người cành thành công bao nhiêu, lại càng ít tự
biện hộ bấy nhiêu. Còn những người chưa gặt hái được thành quả gì trong
hành trang cuộc sống, hoặc không hề có kế hoạch gì cho tương lai thì thường
viện dẫn đến rất nhiều lý do để bào chữa cho hiện trạng của mình.
Khi quan sát, tìm hiểu những người dẫn đều trong bất cứ lĩnh vực nào, dù
là kinh doanh, giáo dục hay trong quân đội, bạn sẽ thấy: nếu muốn an phận,
họ vẫn có thể đưa ra những lời biện bạch nhưng người bình thường vẫn làm,
những họ chẳng bao giờ làm như vậy cả.
Quả thực, nếu muốn, Roosevelt có thể viện cớ vào đôi chân tật nguyền
của ông, Truman có thể biện bạch ông chưa hề được học đại học; cũng như
Kennedy vẫn có thể kêu ca: “Tôi quá trẻ, làm sao làm tổng thống được!”; hayJohnson và Eisenhower có thể vịn vào những cơn đau tim khủng khiếp
thường xuyên để từ chối nhận lãnh trọng trách quốc gia.
Cũng giống như bất cứ căn bệnh nào khác, chứng “tự bào chữa” sẽ trở nên
trầm trọng nếu không được chữa trị kịp thời, đúng cách. Thông thường, diễn
biến tâm lý của một nạn nhân mắc phải căn bệnh này như sau: “Lẽ ra mình
phải làm tốt hơn, phải tìm lý do gì đó mới được, chứ nếu không thì mất mặt
lắm. Để xem nào, có thể là do sức khoẻ giảm sút? Do tuổi tác? Do hạn chế về
mặt kiến thức? Do ảnh hưởng từ chuyện gia đình? Hay do ảnh hưởng từ nền
tảng giáo dục?”.
Khi đã tìm được lý do “hợp lý” để tự bào chữa, anh ta sẽ bám riết lấy nó
để biện minh với chính bản thân mình và với những người xung quanh, rằng
đó chính là căn nguyên tại sao anh ta không thể thành công. Bạn nên biết một
suy nghĩ, dù tích cực hay tiêu cực, cũng sẽ tạo nên một cường lực nếu được
lặp đi lặp lại nhiều lần, sẽ càng lúc ăn sâu vào tiềm thức. Lúc đầu, có thể
người bện hoàn toàn đủ tỉnh táo để nhận ra cái cớ mình đnag dùng chẳng
khác gì một lời nói dối nhưng lâu dần, chính bản thân anh ta cũng bị thuyết
phục rằng đó thực sự là nguyên nhân tại sao anh ta không thể thành công.
Chính vì vậy, nếu bạn thực sự quyết tâm và muốn hướng đến thành công
thì cần phải bắt tay ngay vào bước thứ nhất – tự tạo ra một loại vắc-xin tiêu
diệt tận gốc từng tế bào của căn bệnh nguy hiểm này.
BỐN BIỂU HIỆN CƠ BẢN NHẤT CỦA CĂN BỆNH “ TỰ BÀO
CHỮA”
Căn bệnh “tự bào chữa” xuất hiện dưới rất nhiều thể dạng khác nhau,
nhưng nguy hiểm nhất chính là việc đổi lỗi cho sức khoẻ, trí tuệ, tuổi tác hoặc
sự may rủi để tự biện hộ cho mình. Bây giờ, hãy xem chúng ta có thể bảo vệ
mình thoát khỏi những biểu hiện này bằng cách nào.
1. “Nhưng mà sức khoẻ của tôi không được tốt lắm.”
Đổi lỗi cho sức khoẻ có rất nhiều mức độ, nhẹ thì: “Tôi thấy không được
khoẻ lắm”, hoặc nặng hơn: “Tôi đang
gặp bất ổn ở tim, gan, phổi, não….”.
Cái nguyên cớ “sức khoẻ không tốt” vẫn hàng ngày được sử dụng làm lời
bào chữa, mỗi khi ai đó không làm được những gì mình muốn, không dám
nhận lãnh những trách nhiệm lớn hơn, không kiếm được nhiều tiền hơn, hay
không thể đạt được thành công.
Hàng triệu người trên thế giới hiện đang mắc phải chứng bệnh này, nhưng
liệu đây có phải là lý do chính đáng trong đa phần các trường hợp hay không?
Bạn có thể nhậ thấy: tất cả những người thành đạt chưa bao giờ dùng sức
khoẻ làm cái cớ cho những thất bại của mình.
Hai người bạn của tôi, một nhà vật lý học và một bác sĩ phẫu thuật, đều
khẳng định: về mặt thể chất, trên đời này không có ai là hoàn toàn khoẻ mạnh
cả. Bất cứ ai cũng mắc phải một thứ bệnh nào đó, dù nhẹ nhất. Chứng bệnh
“dựa vào sức khoẻ để bào chữa cho bản thân” này cũng vậy. Không ít người
đã bị nó khuất phục, hoặc ít hoặc nhiều. Nhưng những người suy nghĩ tích
cực và luôn hướng tới thành công thì không.
Một buổi trưa nọ, sau khi tôi vừa hoàn thành buổi diễn thuyết ở
Cleveland, một anh bạn khoảng 30 tuổi xin gặp riêng tôi vài phút. Sau khi
chúc mừng bài thuyết trình rất thành công của tôi, anh buồn bã tâm sự: “E
rằng những ý tưởng của ông chẳng thể giúp được gì cho tôi”.
Rồi anh ta tiếp tục: “Ông biết không, những cơn đau tim cứ liên tục hành
hạ khiến tôi không thể làm gì được”. Anh bạn trẻ đã đến gặp bốn vị bác sĩ
khác nhau nhưng không ai phát hiện ra anh ta có vấn đề gì. Chính vì thế, anhta muốn xin tôi vài lời khuyên.
Tôi đáp: “Thực ra tôi không có kiến thức gì về tim mạch cả. Nhưng nếu
tôi, hay bất cứ một người bình thường nào khác ở vào hoàn cảnh của anh bây
giờ thì tôi sẽ làm ngay ba điều. Đầu tiên, tôi sẽ tìm đến một chuyên gia tim
mạch giỏi, nhờ ông ấy khám kỹ lưỡng và sẽ nghe theo những chuẩn đoán của
ông ấy. Như anh vừa kể, anh đã đi khám những bốn bác sĩ mà không ai chỉ ra
được điều gì bất thường ở tim anh cả. Vậy hãy xem như lần thứ năm này là
lần kiểm tra cuối cùng. Biết đâu anh đang có một trái tim hoàn toàn khoẻ
mạnh thì sao. Còn nếu anh cứ tiếp tục lo lắng, suy nghĩ về nó, rất có thể cuối
cùng anh sẽ mắc bệnh tim thật đấy!
Điều thứ hai tôi khuyên anh, đó là tìm đọc cuốn sách: Hãy sống trọn vẹn
từng ngày của Tiến sĩ Schindler. Trong cuốn sách đó, Schindler đưa ra nhận
định: cứ bốn bệnh nhân nằm điều trị tại bệnh viện thì có ba người mắc phải
EII (Emotional Induced Illness – chứng bện gây ra do những cảm xúc thái
quá). Hãy thử tưởng tượng xem, ba trong số bốn người đó có thể khoẻ mạnh
và chẳng phải nằm viện nếu như họ biết cách kiềm chế và kiểm soát cảm xúc.
Anh thử đọc cuốn sách đó để biết cách ‘tự điều khiển cảm xúc’ của chính
mình.
Và điều cuối cùng, nói thật với anh, bản thân tôi luôn quyết tâm sẽ sống
hết mình cho đến hơi thở cuối cùng”. Đây cũng là lời khuyên chân thành nhất
mà vài năm trước tôi nhận được từ một người bạn thật sự. Ông bạn của tôi
mắc bệnh lao. Từ lúc đó, ông ấy biết cuộc sống của mình sẽ luôn phải gắn với
những buổi chữa trị thường xuyên, những quy định nghiêm ngặt về sức khoẻ.
Thế nhưng ông ấy không bận tâm, sợ hãi hay lo lắng gì cả. Ông ấy vẫn lạc
quan theo đuổi ngành luật, xây dựng một gia đình hạnh phúc và tận hưởng
cuộc sống. Hiện giờ ông ấy đã 78 tuổi. Sau bao năm vất vả trên đường đời,
ông ấy đã đúc kết được quan niệm sống cho bản thân mình: “Tôi không bao
giờ lo lắng, nghĩ ngợi về chuyện sống hay chết. Một khi vẫn còn sống trêncõi đời này, tôi sẽ sống thật sự, sống hết mình. Bất cứ lúc nào tôi lo lắng về
phút lâm chung, đó là lúc tôi đang chết đấy”
Sau đó, tôi đáp chuyến bay tới Detroit. Trên máy bay, tôi lại được chứng
kiến câu chuyện thứ hai, một câu chuyện hoàn toàn khác. Khi máy bay vừa
cất cánh, tôi bỗng nghe tiếng tíc tắc đâu đó. Hơi giật mình, tôi nhìn sang
người đàn ông ngồi ghế bên, vì dường như tiếng động phát ra từ phía anh ta.
Anh ta mỉm cười thân thiện, bảo: “À, không phải bom đâu. Tiếng tim tôi đập
ấy mà”.
Nhận thấy sự ngạc nhiên pha lẫn nét hoài nghi trên gương mật tôi, anh ta
chậm rãi kể cho tôi nghe câu chuyện cuộc đời mình. Trước đó ba tuần, anh ta
đã trải qua một cuộc phẫu thuật thay van tim nhân tạo. Anh bảo rằng khi
những tiếng tích tắc ấy sẽ không còn nữa. Nghe đến đấy, tôi mới hỏi về
những dự định tiếp theo của anh ta. Anh vui vẻ trả lời: “À, tôi có nhiều kế
hoạch trọng đại lắm. Khi trở về nhà ở Minnesota, tôi sẽ đăng ký vào trường
luật. Tôi hy vọng một ngày nào đó mình có thể làm việc cho chính phủ. Các
bác sĩ cho biết sau khi nghỉ dưỡng trong vài tháng, tôi sẽ hoàn toàn khoẻ
mạnh trở lại và có thể làm việc như bao người bình thường khác”
Còn rất nhiều trường hợp khác nữa mình chứng về chứng bệnh đổ lỗi cho
sức khoẻ. Thực ra tôi là một bệnh nhân tiểu đường đã tiêm đến 5.000 mũi
insulin. Các bác sĩ khuyến cáo tôi: “Tiểu đường chỉ là một căn bệnh thể chất
mà thôi. Tình trạng tinh thần mới gây hậu quả tôi tệ hơn nhiều. Nếu anh lo
lắng, hay suy nghĩ tiêu cực, anh sẽ gặp trục trặc nghiêm trọng đấy”. Kể từ khi
biết mình có bệnh, tôi thường tiếp xúc và làm quen với rất nhiều bệnh nhân
tiểu đường khác. Tôi sẽ kể các bạn nghe hai câu chuyện hoàn toàn trái ngược
nhau. Một người luôn suy nghĩ mình sắp chết mặc dù bệnh tình của anh ta
chưa đến mức đáng lo ngại. Vì sợ bị nhiễm trùng, anh ta tránh xa bất cứ ai có
triệu chứng sổ mũi dù chỉ mới hắt hơi sơ sài. Sợ bị kiệt sức, anh ta hầu như
chẳng dám động tay động chân làm gì cả. Lúc nào anh cũng lo lắng xem điềugì có thể xảy ra tiếp theo. Mọi người xung quanh chán ngán vì suốt ngày phải
nghe những lời kêu than, phàn nàn. Thực ra căn bệnh của anh ta chẳng phải
là tiểu đường, mà chính là chứng bệnh đổ lỗi cho sức khoẻ để biện hộ cho sự
lười nhác của mình.
Câu chuyện về bị giám đốc khu vực của một công ty xuất bản tầm cỡ thì
trái ngược hoàn toàn. Anh ấy bị tiểu đường nghiêm trọng đến nỗi phải tiêm
vào người lượng insulin nhiều gấp 30 lần so với anh bạn ở câu chuyện trên.
Nhưng anh ấy chẳng bao giờ nghĩ mình đang ốm, luôn làm việc hết mình và
tận hưởng cuộc sống. Một ngày nọ, anh ấy nói với tôi: “Bị bệnh như thế này
chắc chắn là rất khó chịu và bất tiện rồi. Nhưng tôi không muốn nắm ì một
chỗ để suốt ngày lo lắng. Anh biết không, mỗi lần tiêm, tôi lại thầm cảm ơn
và cầu nguyện cho những người đã tìm ra isulin đấy”.
John – một trong những người bạn thân nhất của tôi – hiện đang là giảng
viên tại một trường đại học danh tiếng. Năm 1945, sau Chiến tranh Thế giới
thứ hai, anh trở về từ Châu Âu và chỉ còn một cánh tay. Thế nhưng John luôn
mỉm cười, sẵn sang giúp đỡ người khác, lạc quan không kém bất kỳ người
lành lặn nào. Có lần tôi và John nói chuyện rất lâu về tương lai và những trở
ngại mà anh ấy sẽ gặp phải trong cuộc sống.
Anh ấy nhún vai, cười: “Mình chỉ mất có một cánh tay thôi mà. Đương
nhiên còn hai thì chắc chắn tốt hơn một rồi. Tuy mất đi một cánh tay nhưng
tình thần mình không hề nao núng chút nào”.
Bạn đã bao giờ nhìn thấy một tay gôn cừ khôi chỉ có một cánh tay chưa?
Vậy mà người bạn của tôi đã làm được điều đó. Một lần, tôi tìm hiểu xem
làm cách nào anh ấy đã vượt qua sự mất mát để đạt được nhiều thành tích cao
đến mức các tay gôn bình thường khác cũng chỉ mong đánh hay gần bằng
anh. Anh chỉ cười và bảo: “À, tôi đã rút ra được một kinh nghiệm đắt giá: nếu
có thái độ tích cực, lạc quan thì chắc chắn tôi có thể đánh bại những đối thủ
có đầy đủ hai tay nhưng luôn mang thái độ tiêu cực”.
4 điều bạn có thể làm để vượt qua căn bệnh đổ lỗi cho sức khoẻ
Loại vắc-xin tốt nhất chống lại chứng bệnh này bao gồm bốn điều sau:
1. Hãy tránh nhắc đến sức khoẻ của bạn.Việc nói quá nhiều về một căn
bệnh, dù chỉ là cảm lạnh thông thường, sẽ khiến bạn cảm thấy càng tồi tệ
hơn. Việc nhắc đi nhắc lại về bệnh tật ốm yếu cũng giống như bón phân cho
các hạt mầm “tiêu cực” vậy. Hơn nữa, suốt ngày than vãn về sức khoẻ của
mình cũng chẳng phải là một thói quen tốt đẹp. Nó khiến mọi người phát
chán vì khi đó bạn giống như một kẻ giả vờ, lúc nào cũng muốn mình là
trung tâm của vũ trụ. Những người thành đạt luôn biết cách vượt qua xu
hướng thông thường đó: họ chẳng bao giờ phàn nàn về bênh tật của mình.
Mọi người chỉ có thể (xin cho phép tôi được nhấn mạnh từ có thể ) cảm thông
đôi chút khi ai đó suốt ngày kêu ca về bệnh tật và sự ốm yêu của mình, song
họ sẽ không bao giờ tôn trọng, hay hết lòng phục vụ những người như vậy cả!
2. Đừng quá lo lắng về sức khoẻ của mình. Tiến sĩ Walter Alvarez, cố vấn
danh dự của Bệnh viện Mayo gần đây viết rằng: “Đối với những người suốt
ngày chỉ ru rú trong nỗi sợ hã, lo lắng, tôi đã phải khẩn cầu họ hãy rèn luyện
cách kiểm soát bản thân hơn nữa. Ví dụ, một người đàn ông cứ khăng khăng
bảo rằng túi mật của mình không ổn. mặc dù tám bản phim chụp X-quang chỉ
rõ anh ta hoàn toàn khoẻ mạnh. Tôi đã phải cố thuyết phục anh ta thôi không
chụp X-quang nữa. Tôi cũng tưng yêu cầu hàng trăm người khác dừng tất cả
các xét ngiệm điện tâm đồ vì thực tế là tim họ hoàn toàn bình thường”.
3. Hãy cảm ơn cuộc sống vì bạn còn được khoẻ mạnh đến bây giờ. Có
một câu nói đáng được nhắc đi nhắc lại nhiều lần: “Tôi đã luôn ca cẩm chỉ vì
mình có đôi giày lỗi thời cho đến ngày tôi gặp một người không còn chân để
được mang giày”. Bởi thế, thay vì kêu ca thàn phiền “cảm thấy bất ổn”, bạn
nên vui sướng, hạnh phúc vì mình vẫn khoẻ mạnh, lành lặn vào lúc này. Điều
đó sẽ tốt hơn cho bạn rất nhiều. Liều vắc-xin tốt nhất để tránh những cơn đau,bệnh tật đang giày vò, chính là thái độ lạc quan, sự mãn nguyện và lòng biết
ơn vì sức khoẻ mà bạn hiện có.
4. Hãy thường xuyên tự nhắc nhở mình “Thà bị mòn còn hơn bị gỉ”. Cuộc
sống là của chính bạn, hãy tận hưởng hết mình. Đừng lãng phí cuộc sống
bằng những suy nghĩ vẩn vơ về bệnh tật.
2. “Nhưng phải có trí tuệ thì mới thành công được chứ!”
Chứng bệnh đổ lỗi cho trí lức bằng lời than phiền: “Tôi kém thông minh
lắm” là rất thường gặp. Bạn có bất ngờ không, nếu biết căn bệnh này phổ
biến đến mức 95% những người xung quanh bạn mắc phải, với các cấp độ
khác nhau. Khác với những dạng “tự bào chữa” khác, những người mắc bệnh
này thường âm thầm chịu đựng. Chẳng mấy ai dễ dàng thừa nhận là mình
kém thông minh. Thay vào đó, họ thường cảm nhận nó ở sâu xa bên trong
tâm hồn.
Khi nhắc đến năng lực trí tuệ, hầu hết chúng ta thường mắc phải hai sai
lầm cơ bản sau:
1. Đánh giá quá thấp trí tuệ của mình.
2. Đánh giá quá cao trí tuệ của người khác.
Chính vì những đánh giá sai lầm như thế mà rất nhiều người gần như xem
thường bản thân mình. Họ không thể giải quyết những tình huống khó khăc
chỉ vì họ cho rằng mình không đủ trí tuệ để làm được điều đó. Thế nhưng,
những người không bận tâm nhiều đến trí thông mình hoặc khả năng tư duy
của mình thì luôn hoàn thành tốt công việc.
Thực ra, cách bạn sự dùng trí tuệ khi giải quyết một vấn đề quan trọng
hơn nhiều lượng thông minh mà bạn có.
Tiến sĩ Edward Teller, một trong những nhà vật lý lỗi lạc nhất của Hoa
Kỳ, khi được hỏi “Liệu một đứa trẻ có nên nỗ lức để trở thành một nhà khoa
học không?”, ông đã trả lời: “Để trở thành một nhà khoa học. một đứa bé
không cần phải có bộ óc phản xạ nhanh như chớp, không cần một trí nhớ thần
kỳ, cũng không cần những điểm số quá cao. Điều duy nhất quan trọng là đứa
trẻ đó phải thực sự đam mê khoa học”.
Lòng đam mê, sự nhiệt tình luôn là những là những yếu tố quan trọng
trong mọi lĩnh vực, kể cả trong khoa học.
Một người dù chỉ số IQ chỉ là 100 nhưng lúc nào cũng mang thái độ tích
cực, lạc quan, sẵn sang hợp tác thì chắc chắn sẽ có mức thu nhập khá hơn,
được mọi người cảm phục, tôn trọng nhiều hơn, và cũng sẽ thành công hơn
người có chỉ số IQ 120 nhưng lại luôn bi quan, tiêu cực và không có ý muốn
hợp tác với mọi người xung quanh.
Chỉ cần có đủ niềm đam mê để thực hiện công việc đến nơi đên chốn – dù
đó là việc vặt, hoặc một dự án lớn - ắt hẳn sẽ tốt hơn nhiều so với người có
thừa trí tuệ nhưng không biết sử dụng vào việc gì. Khi có đam mê là bạn đã
nắm được chắc chắn 95% khả năng thành công.
Trước đây, trong bữa tiệc gặp mặt cựu sinh viên do trường đại học cũ tổ
chức, tôi đã gặp lại Chuck, một sinh viên giỏi tốt nghiệp loại ưu. Chúng tôi
không liên lạc gì với nhau cả chục năm nay. Tôi nhớ lần cuối cùng gặp nhau,
anh ấy đã tâm sự về mục tiêu thành lập và điều hành một doanh nghiệp của
riêng mình ở phia tây Nebraska.
Trong bữa tiệc hôm đó, tôi đã hỏi thăm Chuck hiện nay anh ấy đang kinh
doanh trong lĩnh vực gì.
Anh ấy thật thà thú nhận: “À, thực ra tôi vẫn chưa tự kinh doanh gì cả.
Năm trước trước, thậm chí đến tận năm ngoái, tôi không dám kể cho ai vềđiều mà tôi sắp chia sẻ với anh…Tôi đã dự trù tất cả khó khăn có thể xảy đến,
nghiên cứu về những lý do tại sao một doanh nghiệp nhỏ bị phá sản: “Bạn
phải có nguồn vốn dồi dào”; “Bạn phải xác định chính xác chu kỳ kinh
doanh”; “ Liệu nhu cầu về loại sản phẩm mà bạn sẽ chào bán có cao không?”;
“Liệu ngành kinh doanh tại địa phương có ổn định hay không?” Thực ra có
đến 1.001 điều bạn phải lưu tâm.
Và điều khiến tôi bận tâm nhất chính là câu chuyện về những người bạn
của tôi từ thời trung học. Dù họ không được lanh lợi lắm, thậm chí vài người
trong số đó còn chưa từng học đại học nhưng hiện giờ họ lại rất thành công
trong công việc kinh doanh của mình. Còn tôi chỉ ì ạch bám theo sau với
công việc của một nhân viên kiểm tra cước phái vận chuyển hàng. Giá như
ngày xưa tôi được dạy về cách làm thế nào để lãnh đạo một doanh nghiệp
nhỏ đi đến thành công, có lẽ giờ đây tôi đã làm được nhiều điều hơn hẳn!”
Rõ ràng Chuck rất thông minh nhưng anh ta đã không biết sử dụng trí
thông minh của mình một cách đúng hướng để thành công trong kinh doanh.
Tại sao một số người đặc biệt thông minh nhưng vẫn thất bại?
Bao nhiêu năm nay, tôi chơi khá thân với một người có đầy đủ tố chất của
thiên tài, một bộ óc siêu việt, người thuộc Phi Beta Kappa. Mặc dù có trí
thông minh bẩm sinh tuyệt đỉnh nhưng anh ấy lại là một trong số người ít
thành đạt nhất mà tôi biết. Anh ấy có một công việc tàm tạm ( vì sợ gánh
trách nhiệm); chưa từng kết hôn ( vì e ngại trước viễn cảnh của hàng loạt
cuộc hôn nhân phải kết thúc tại toà án); chỉ có vài người bạn ( vì mọi người
đều phát ngán khi chơi với anh ấy). Anh ấy cũng chẳng bao giờ chịu bỏ tiền
đầu tư vào bất cứ một lĩnh vực nào ( vì lo sợ sẽ mất tiền). Thay vì sử dụng bộ
óc thiên tài của mình để tìm ra con đường dẫn đến thành công, người đàn ông
này lại dùng nó để đưa ra những lập luận chứng minh mọi việc rồi sẽ chẳng
đi đến đâu.
Chính vì anh ấy để cho ý nghĩ tiêu cực khống chế bộ não của mình nên rốt
cuộc hầu như chẳng làm được gì, chẳng cống hiến được gì cho xã hội. Chỉ
cần một chút thay đổi trong thái độ hay trong cách suy nghĩ, anh ấy sẽ làm
nên nhiều điều vĩ đại, hữu ích. Anh ấy sở hữu một bộ não có thể đem lại
thành công vang dội, nhưng lại thiếu sức mạnh ý chí.
Tôi xin kể thêm một câu chuyện khác về một người bạn mà tôi quen thân
đã khá lâu. Anh ấy được tuyển vào quân đội ngay sau khi nhận được bằng
tiến sĩ tại một trường đại học hàng đầu New York. Suốt ba năm trong quân
ngũ, anh ấy đã làm được gì? Không trở thành một sĩ quan, cũng chẳng phải
mọt chuyên viên huấn luyện nhân sự. Trong ba năm liền anh ấy chỉ lái xe tải.
Tại sao? Bởi vì trong đầu anh ấy luông ngập đầy những suy nghĩ ngạo mạn
một cách tiêu cực về đồng đội lính tráng( “Mình giỏi hơn họ nhiều”), về các
phương pháp rèn luyện của quân đội (“Chúng thật ngớ ngẩn”), về kỷ luật
quân ngũ (“Những điểu đó dành cho những kẻ ngờ nghệch, không phải cho
mình), để rồi tự đay nghiến bản thân (“Mình thật là ngu ngốc khi không thể
tìm được cách thoát khỏi cực hình này”).
Những người như anh ta rồi sẽ chẳng được ai tôn trọng. Tất cả những gì
anh ta học được đều trở nên vô ích. Chính thái độ tiêu cực đã vô tình biến anh
ta thành một kẻ tầm thường.
Hãy nhớ rằng, để giải quyết vấn đề thì cách bạn sử dụng trí thông minh
quan trọng hơn nhiều so với lượng trí thông minh bạn có. Ngay cả một tiến sĩ
cũng không phải là ngoại lệ của nguyên tắc cơ bản này.
Vài năm trước tôi trở thành bạn thân của Phil F., giám đốc nghiên cứu tiếp
thị của một công ty quảng cáo danh tiếng và anh ấy luôn đảm nhiệm tốt vị trí
của mình.
Có phải Phil thành công nhờ cào “một bộ óc siêu việt” không? Hoàn toàn
không! Thực ta Phil gần như chẳng biết gì về phương pháp nghiên cứu haycác phép toán thống kê. Anh ấy chưa từng tốt nghiệp đại học(mặc dù tất cả
nhân viên dưới quyên anh ấy đều là cử nhân). Phil chẳng bao giờ tỏ ra mình
an tường tất cả mọi thứ. Vậy điều gì đã giúp Phil kiếm được trên 30.000 đô-la
một năm, trong khi không có một cấp dưới nào của nha ấy đạt đến 10.000 đô-
la?
Câu trả lời thật đơn giản: Phil là một “kỹ sư con người”. Anh ấy biết tạo
cảm hứng cho mọi người trong công việc, đặc biệt những khi họ rơi vào thất
vọng hay chán nản. Phil luôn sống hết mình và biết cách khơi dậy lòng đam
mê, nhiệt tình nơi người khác. Anh ấy hiểu những gì khiến mọi người e ngại,
và anh ấy thật lòng yêu quý họ.
So với một người có chỉ số IQ cao hơn, Phil đáng giá gấp nhiều lần,
không phải vì trí tuệ mà vì anh ấy đã biết sử dụng tư duy như thế nào.
Theo thống kê, tại Mỹ cứ 100 người học đại học thì không đến 50 người
tốt nghiệp. Tôi rất tò mò về thực trạng này nên đã đến hỏi trưởng ban tuyển
sinh của một trường đại học lớn.
Ông ấy giải thích: “Không phải vì họ kém thông minh. Nếu họ thiếu khả
năng tư duy, chúng tôi đã không nhân họ vào ngay từ đầu. Cũng không phải
vấn đề học phí, vì mọi người đều trang trải được cho việc học của mình. Vấn
đề nằm ở thái độ. Chắc ông sẽ ngạc nhiên khi biết rằng có rất nhiều bạn trẻ
bỏ học chỉ vì không thích thầy giáo, không thích các môn phải học, hay
không thích bạn bè cùng lớp”.
Nếp nghĩ tiêu cực chính là lý do làm cho cách cửa dẫn đến những vị trí
quản lý, điều hành cấp cao lại đóng chặt trước không ít các nhân viên trẻ.
Không phải khả năng tư duy mà chính thái độ cáu kỉnh, tiêu cực, coi thường
người khác đã níu chân họ lại. Như một chuyên viên cấp cao, thâm niên đã
tâm sự với tôi: “Rất ít khi chúng tôi từ chối một người trẻ tuổi chỉ vì anh ta
thiếu năng lực, mà thường do thái dộ thiếu tích cực của anh ta”.
Tôi đã từng nán lại một công ty bảo hiểm để tìm hiểu vì sao 25% số nhân
viên đứng đầu lại bán được 75% tổng khối lượng bảo hiểm, trong khi 25% số
nhân viên kém nhât chỉ đóng góp 5% mà thôi.
Để tìm ra câu trả lời, người ta đã rất trân trọng kiểm tra hàng ngàn hồ sơ
các nhân và phát hiện ra rằng: giữa những người này không hề có sự khác
biệt quá lớn nào về trí lực về bẩm sinh cả. Mặt khác, sự cách biệt về giáo dục
cũng không giải thích tại sao họ có khả năng bán hàng khác nhau. Cuối cùng,
người ta khám phá ra sự khác biệt lớn nhất giữa một người thành công và một
người thất bại nằm ở thái độ, khả năng kiểm soát và điểu khiển suy nghĩ của
bản thân. Những người giỏi nhất thường nhiệt tình, yêu quý mọi người xung
quanh, và không phải lo lắng đến mức ám ảnh.
Thực ra, tính cách bẩm sinh mà chúng ta được nhận từ lúc sinh ra, chúng
ta khó lòng hoán đổi hoàn toàn, song chúng ra vẫn có thể tạo ra sự thay đổi
trong cách sự dụng tri thức.
Tri thức sẽ trở thành sức mạnh, nếu chúng ta sử dụng chúng một cách hợp
lý. Chứng bệnh “đổ lỗi cho trí lực” thường đi liền với một số suy nghĩ sai lầm
về tri thức. Chúng ta thường nghe mọi người nói tri thức là sức mạnh. Nhưng
nhận định này chỉ đúng một phần, và chỉ dùng ở mức tiềm năng. Tri thức chỉ
trở thành sức mạnh thực sự khi được sử dụng đúng cách, đúng mục đích.
Khi được hỏi “Một dặm tương đương với bao nhiêu bộ?”, nhà bác học
Einstein đã trả lời: “Tôi không biết. Tại sao tôi phải nhồi vào đầu mình những
con số mà tôi có thể dễ dàng tìm thấy ở bất cứ một cuốn sách tham khảo phổ
thông nào!”.
Einstein quả thực đã dạy chúng ta một bài học đáng giá. Ông luôn tim
rằng mọi việc sẽ tốt hơn nhiều nếu chúng ta sử dụng trí óc để suy nghĩ, chứ
không phải để làm nhà kho chứ những sự thật hiển nhiên.
Henry Ford đã từng một lần kiện báo Chicago Tribune vì tội phỉ bang khi
họ gọi ông là kẻ ngu dốt. Ford bảo họ: “Các ông hãy chứng minh xem!”. Để
đáp trả, tờ báo yêu cầu Ford trả lời vài câu hỏi đơn giản như: “Benedict
Arnold là ai?”; “Cuộc chiến tranh Nam – Bắc diễn ra khi nào?” và một vài
câu khác nữa. Vì không được đi học từ nhỏ nên hầu như Ford chẳng trả lời
được câu nào.
Cuối cùng, Ford tuyên bố: “Tôi không thể trả lời được, nhưng chỉ cần 5
phút thôi, tôi sẽ tìm ra một người có thể trả lời tất cả”.
Henry Ford chưa từng quan tâm đến những thông tin đó. Nhưng ông biết
những điều mà một giám đốc điều hành cấp cao cần phải biết: đó là khả năng
tìm kiếm và xử lý thông tin quan trọng hơn nhiều, so với việc sử dụng bộ óc
như một nhà kho để lưu trữ tất cả mọi thứ.
Một người chứa đầy trong đầu những kiến thức sách vở, thực sự họ đáng
giá bao nhiêu?
Vài ngày trước đây, tôi đã có một buổi tối thú vị bên một người bạn. Anh
ấy hiện đang là giám đốc một doanh nghiệp sản xuất, tuy mới thành lập
nhưng tốc độ phát triển rất nhanh và gặt hái được nhiều thành công. Trong
lúc nói chuyện, chúng tôi tình cờ chuyển ti-vi sang một trong những game
show truyền hình được ưa thích nhất. Người chơi trong chương trình hôm đó
trả lời được rất nhiều câu hỏi ở các lĩnh vực khác nhau, nhưng phần lớn
chúng đều chẳng có ý nghĩa gì cả.
Sau khi anh ta trả lời xong một câu hỏi vớ vẩn gì đó về một ngọn núi ở
Argentina, người bạn tôi hỏi: “Anh nghĩ tôi sẽ trả cho anh chàng này bao
nhiêu, nếu anh ta làm việc cho tôi?”
Tôi tò mò: “Bao nhiêu?”
“Ừm. Tôi sẽ trả đúng 300 đô-la, không hơn không kém một xu! Không
phải 300 đô-la một tuần hay một tháng đâu, mà là một đời! Chắc anh ngạc
nhiên lăm nhưng thực ra tôi đã tính ký rồi. Vị “chuyên gia” này của chúng ta
không biết cách tư duy. Khả năng của anh ta chỉ là thu nhập là lưu trữ kiến
thức trong bộ não của mình mà thôi. Thực chất, anh ta chẳng khác gì một
cuốn bách khoa toàn thư “sống”. Với 300 đô-la, tôi hoàn toàn mua được một
cuốn bách khoa toàn thư tốt. Có lẽ 300 đô-la cũng…. Còn quá cao, bởi thực
tế là chúng ta có thể tra cứu đến 99% những điều anh chàng này biết trên
google.com hầu như hoàn toàn miễn phí.
Anh nói tiếp: “Tôi muốn các cộng sự của mình phải là những người biết
cách giải quyết vấn đề, biết sáng tạo và tìm ra những ý tưởng mới. Họ phải
biết ước mơ, sau đó biến ước mơ thành hành động cụ thể. Chỉ một người biết
tư duy mới có thể cùng tôi kiếm tiền, còn một người chỉ biết đọc và lưu trữ
mọi thức trong đầu thì thực dự chẳng thể làm nên trò trống gì”
Ba cách chữa trị căn bệnh “đổ lỗi cho trí lực”
Dưới đây là ba cách khá đơn giản giúp chữa trị hoàn toàn chứng bệnh này:
1. Đừng bao giờ đánh giá thấp trí tuệ của mình, và cũng đừng bao giờ
đánh giá quá cao trí thông minh của người khác. Hãy nhớ là không bao giờ
được hạ thấp bản thân. Hãy quan tâm đến những gì bạn có, khám phá những
khả năng còn tiềm ẩn trong con người bạn. Hãy nhớ rằng trí thông minh của
bạn nhiều ít không quan trọng bằng việc bạn sử dụng nó như thế nào. Hãy sử
dụng trí tuệ của mình một cách có ích, thay vì chỉ mãi lo lắng xem mình có
thông minh hay không.
2. Mỗi ngày hãy tự nhắc nhở: “Thái độ mà bạn thể hiện quan trong hơn
nhiều so với trí thông minh bạn có”. Dù trong công việc hay cuộc sống hay
cuộc sống thường ngày, hãy luôn suy nghĩ tích cực. Hãy cố gắng tìm ra
những lý do để chứng minh bạn có thể làm được việc, thay vì bạn không thể.
Hãy luôn giữ vững và phát huy tinh thần: “Tôi sẽ chiến thắng”, sử dụng trí
thông minh của mình một cách hữu ích, sáng tạo để tìm ra con đường đi tới
thành công, đừng để nó dẫn bạn đến thất bại.
3. Hãy nhớ rằng khả năng tư duy đáng giá hơn rất nhiều khả năng thu
nhập và lưu trữ kiến thức. Hãy sử dụng bộ não tư duy và phát triển những ý
tưởng sáng tạo, để tìm ra con đường mới hơn, hợp lý hơn – bất luận bạn đang
làm việc gì. Hãy luôn tự hỏi bản thân: “Ta đang sử dụng trí tuệ của mình để
làm nên lịch sử, hay chỉ đơn giản là đang sử dụng nó để ghi lại lịch sử do
những người khác lập nên?”
3.“Ôi, chẳng ích lợi gì đâu, tôi đã già quá rồi (hay “Tôi còn quá trẻ”).”
“Đổ lỗi cho tuổi tác” là một chứng bệnh khiến bạn cảm thấy tuổi tác của
mình không phù hợp để làm bất cứ việc gì, bạn e ngại phải chuốc lấy thất bại.
Căn bệnh này thường có hai loại rất dễ nhận biết: hoặc “Tôi đã già quá rồi”,
hoặc “Tôi còn quá trẻ”.
Chắc hẳn bạn đã từng nghe hàng trăm người ở những độ tuổi khác nhau
biện minh cho sự kém cói của mình như thế.
Thật đáng ngạc nhiên khi nhận ra hầu như chẳng có mấy người thấy mình
“đúng độ tuổi” để làm một việc gì đó. Cũng thật đáng tiếc, cái cớ này đã
khiến hàng trăm hàng nghìn người để vuột mất những cơ hội quý giá. Khi cơ
hội đến, họ cứ đinh ninh quá già hay quá trẻ nên không dám năm lấy, thậm
chí họ chẳng thèm bận tâm đến việc thử bắt tat một lần xem sao.
Suy nghĩ “Tôi già quá rồi” là dạng phổ biến nhất của căn bệnh “đổ lỗi cho
tuổi tác”. Căn bệnh này lan truyền theo những con đường tinh vi, rất khó
nhận biết. Gần đấy, một chương trình ti-vi đưa tin về một nhà quản lý cấp cao
bị mất việc sau khi công ty cuat ông ấy sáp nhập với một công ty khác. Ông
ấy liên tục tìm việc suốt mấy tháng trời, nhưng không nơi nào nhận ông vàolàm cả. Cuối cùng, sua khi đã quá chán nản và mệt mỏi, ông tự nhủ: “Thôi,
đã đến tuổi này thì mình nghỉ ngơi cũng được rồi”.
Các vở kịch và bài báo viết về chủ đề: “Tại sao bạn lại thất bại ở tuổi 40?”
rất được ưa thích, bởi vì chủ đề đó rất hấp dẫn đối với những tâm hồn đang lo
lắng kiếm tìm một lời bào chưa cho bản thân mình.
Kiểm soát căn bệnh “đổi lỗi cho tuổi tác”?
Căn bệnh này hoàn toàn có thể chữa khỏi. Vài năm trước, khi đang tiến
hành một chương trình đào tạo bán hàng, tôi đã tìm ra phương thuốc hữu hiệu
không những chữa khỉ mà còn có tác dụng ngăn ngừa, giúp bạn phòng tránh
được căn bệnh này.
Trong số người tham gia chương trình đào tạo, có một học viên tên là
Cecil. Năm đó Cecil 40 tuổi. Anh ta mong muốn thay đổi và hoàn thiện mình
hơn để có thể trở thành đại diện của một công ty sản xuất, nhưng anh lịa nơm
nớp mình có phần lớn tuổi. Một lần Cecil bảo với tôi: “Mãi đến giờ, tôi vẫn
chưa làm được điều gì hay ho cả, có lẽ phải bắt đầu mọi thứ tù con số 0.
Nhưng tôi đã 40 rồi, tôi đào đâu ra thời gian để bắt đầu lại mọi việc”.
Trong những lần trò chuyện với Cecil về tuổi tác, tôi luôn nhắc nhở anh
ấy: “Anh sẽ già, nếu như lúc nào anh cũng nghĩ mình đã già!”. Nhưng lời
khuyến cáo ấy hầu như chẳng mang lại kết quả gì. (Bất cứ lúc nào khi nghe
như vậy, người ta cũng sẽ đáp lại: “Tôi thực sự cảm thấy mình già rồi”).
Cuối cùng, tôi tìm ra một cách, thử đem áp dụng với Cecil. Một hôm, sau
buổi đào tạo, tôi đến gần anh và hỏi:
“Cecil này, theo anh, thời gian làm việc hiệu quả nhất của một đời người
là khi nào?”
Cecil im lặng suy nghĩ rồi trả lời: “Tôi đoán là khi anh ta ở vào độ tuổi20”
“Tốt. Thế theo anh, khi nào thì người ta không thể tiếp tục làm việc tốt
được nữa?”
Anh ấy trả lời: “Nếu luôn khoẻ mạnh, chí thú với công việc, người ta có
thể làm việc tốt đến năm 70 tuổi hoặc hơn thế nữa”.
Tôi tiếp lời: “Hãy cứ xem những điều anh vừa nói là đúng. Như vậy thời
gian một người có thể làm việc tốt là khoảng 50 năm – một nửa thế kỷ đúng
không? Cecil này, bây giờ anh 40 tuổi. Vậy anh đã sử dụng hết bao nhiêu
năm làm việc hiệu quả trong đời mình rồi?”
Cecil đáp: “Hai mươi.”
“Vậy anh còn bao nhiêu năm nữa?” “Ba mươi.”
“Đúng vậy, Cecil ạ. Nói cách khác, anh còn chưa tận dụng hết một nửa
khoảng thời gian mà anh có thể làm việc
tốt cơ mà, anh chỉ mới dùng hết 40% thôi.”
Giờ đây, Cecil hiểu rằng không phải tuổi tác, mà chính thái độ tiêu cực về
tuổi tác mới là trở ngại lớn trên con đường đi đến thành công của anh.
Hãy tự cứu mình ra khỏi những suy nghĩ tiêu cực vè tuổi tác, rồi bạn sẽ
nắm bắt được nhiều cơ hội tốt mà từ trước đến nay bạn vẫn cho là không thể.
Hàng chục năm qua, một người họ hàng của tôi từng trải qua nhiều công việc
khác nhau – bán hàng, tự kinh doanh, làm việc trong ngân hàng, nhưng anh
ấy vẫn chưa tìm ra công việc mà mình đam mê nhất. Cuối cùng, anh ấy kết
luận: có một điều anh ấy muốn làm hơn bất cứ việc gì khác, đó là trở thành
một chính khách. Nhưng khi nghĩ đến điều đó, anh e ngại mình đã già. Ở tuổi
45, anh còn phải chịu trách nhiệm với ba đứa con, trong khi vẫn chưa dành dụm được tiền bạc.
Thật đáng mừng, anh ấy hạ quyết tâm: “45 tuổi hơn hơn nữa chẳng phải là
vấn đề với mình. Mình sẽ trở thành thống đốc”.
Dù chẳng có gì ngoài niềm tin mạnh mẽ, 5 năm sau, anh ấy được bổ
nhiệm làm Thống đốc bang Illinois. Từ đó, cùng với các cộng sự của mình,
anh đã hoàn thành vai trò thống đốc một cách hoàn hảo.
Sau đó, tôi có dịp nói chuyện với người đàn ông này. Anh ấy bảo: “Anh
biết không, nếu 5 năm trước, lúc 45 tuổi, tôi không đưa ra quyết định đứng
đắn ấy thì có lẽ suốt phần đời còn lại, tôi chỉ biết nhìn thời gian trôi qua, sống
một cuộc đời buồn bã, chán chường mà thôi. Bây giờ tôi cảm thấy khở khoắn,
tràn đầy sinh lực và nhiệt tình hệt như lúc còn đôi mươi vậy”.
Quả thật trông anh ấy trẻ hơn tuổi rât nhiều. Khi bạn đã xua tan được
những lo lắng tuổi già, một cách tự nhiên, bạn sẽ cảm nhận trong mình sức
trẻ và niềm lạc quan vô tận. Đánh bại được nỗi sợ hải tuổi già, nghĩa là bạn
đã tự tăng thêm tuổi đời cũng như thành công như mình.
Một đồng nghiệp cũ của tôi ở trường đại học, Bill, cũng là một mình
chứng thú vị về khả năng đẩy lùi hoàn toàn chứng bệnh “đổ lỗi cho tuổi tác”.
Bill tốt nghiệp Đại học Harvard vào những năm 1920. Sau 24 năm miệt mài
với công việc môi giới chứng khoán nhưng không dành dụm được bao nhiêu,
anh chợt nhận ra mình muốn trở thành một giáo sư đại học. Bạn bè khuyến
cáo anh sẽ phải trải qua những chương trình học tập, không khéo anh sẽ kiệt
sức. Nhưng Bill quyết tâm đạt được mục tiêu, anh ghi danh vào Đại học
Illinois khi 51 tuổi. Bôn năm sau, anh tốt nghiệp. Hiện nay Bill là Trưởng
khoa Kinh tế học của một trường đại học khoa học xã hội và nhân văn danh
tiếng. Anh ấy rất hạnh phúc. Bill thường cười nói: “Tôi vẫn còn 1/3 số năm
sung sức nữa cơ đấy!”.
Luông nghĩ mình già là một căn bệnh dẫn đến thất bại. Hãy đánh bại nó,
đừng để nó cản đường bạn đến với thành công.
Vậy, khi nào một người được xem là quá trẻ?
Suy nghĩ “Tôi còn quá trẻ” cũng gây ra nhiều hậu quả đáng tiếc. Khoảng
một năm trước đây, anh bạn Jerry 23 tuổi đến tìm tôi xin lời khuyên về một
vấn đề đang khiến cậu bận lòng. Cậu ấy là một chàng trai tốt và tài giỏi.
Trước đó Jerry từng là lính dù, sau khi xuất ngũ, cậu thi đậu vào trường đại
học. Trong lúc học, Jerry vẫn kiếm tiền nuôi vợ con mình với công việc của
một nhân viên bán hàng cho một công ty kho bãi và vận chuyển lớn. Cậu tỏ
ra xuất xắc cả trong công việc lẫn trong học tập tại trường.
Nhưng ngày hôm đó Jerry đến gặp tôi với tâm trạng lo lắng. Cậu ấy nói:
“Thưa Tiến sĩ Schwartz, tôi đang gặp một vấn đề khó nghĩ. Hiện công ty
đang đề nghị bổ nhiệm tôi vào vị trí giám đốc bán hàng. Nếu chấp nhận, tôi
sẽ có tám nhân viên dưới quyền”.
Tôi hồ hởi: “Chúc mừng cậu,thật là một tin tốt lành. Nhưng sao trông cậu
lại có vẻ lo lắng thế?”
Cậu ấy trả lời: “Đúng vậy, vì tám người dưới quyền quản lý đều lớn tuổi
hơn tôi. Người già nhất hơn tôi những
21 tuổi, còn người trẻ nất cũng hơn tôi 7 tuổi, ông nghĩ tôi có nên nhận vị
trí đó không? Liệu tôi có làm nổi không?”
“Jerry này, khi tổng giám đốc công ty có ý định bổ nhiệm cậu vào vị trí
này, chắc chắn ông ấy đã tin cậu có đủ năng lực. Nếu không, ông ấy đã chọn
người khác. Hãy luôn ghi nhớ ba điều, rồi mọi thứ sẽ ổn cả thôi.
Điều thứ nhất, đừng bận tâm đến tuổi tác. Trên đồng ruộng, một chú bé sẽ
trở thành một người đàn ông, nếu chứng minh được là mình có khả năng đảm đương những việc mà những người đàn ông trưởng thành thường làm. Tuổi
tác lúc đó chẳng có ý nghĩa gì cả. Điều nay cũng đúng với cậu. Chỉ cần cậu
chứng minh mình đủ khả năng đảm nhiệm chức vụ giám đốc bán hàng thì cậu
đã đủ tuổi để làm việc đó rồi.
Điều thứ hai, đừng lạm dụng quyền hành. Hãy luôn tôn trọng các nhân
viên thuộc cấp, hãy lắng nghe họ. Hãy khiến họ cảm thấy đang làm việc trong
một tập thể ăn ý, chứ không phải làm việc cho một kẻ độc tài. Nếu làm được
như thế, họ sẽ hợp tác tốt với cậu thay vì toan tính chống lại cậu.
Điều thứ ba, hãy tập làm quen với đội ngũ nhân viên dưới quyền lớn tuổi
hơn mình. Không ít nhà lãnh đạo ở nhiều lĩnh vực khác nhau thường trẻ hơn
những người mà họ đang quản lý. Vì thế hãy quen với việc đó, Jerry ạ.
Và hãy nhớ rằng, tuổi tác không phải là trở ngại, trừ phi cậu chấp nhận
cho nó cản bước mình.”
Hiện nay mọi chuyenj với Jerry đang diễn ra tốt đẹp. Cậu ấy thích ngành
kinh doanh vận tải và đang có kế hoạch thành lập công ty riêng trong vài năm
tới.
Sự ít tuổi chỉ biến thành trở ngại khi nào người trẻ tự ràng buộc mình vào
mặc cảm như thế. Bạn thường nghe đến những công việc đòi hỏi sự trưởng
thành nhất định, như môi giới chứng khoán hay bán bảo hiểm. Thật vô lý nếu
lòng tin của một nhà đầu tư lịa đặt cược vào tuổi tác: bạn buộc phải còn trẻ
hay đạt đến một độ tuổi nhất định. Điều quan trọng nằm ở chỗ bạn nắm rõ về
công việc của mình đến mức nào. Nếu bạn đã nắm rõ công việc và hiểu rõ
những người xung quanh, bạn hoàn toàn đủ trưởng thành, chin chắn, đủ kinh
nghiệm để đảm nhiệm việc đó.
Rất nhiều người trẻ tuổi cảm thấy họ bị ghìm lại chỉ vì họ còn ít tuổi. Hiện
nay, có một thực tế là trong các công ty vẫn còn những người lười biếng vàkhông đáng tin cậy, họ cản trở con đường phía trước của bạn bằng cách vin
vào lý do tuổi tác hoặc một vài lý do vào đó.
Tuy nhiên, những người thực sự quan tâm đến sự phát triển của công ty sẽ
không làm như vậy. Họ sẽ giao cho bạn những công việc phù hợp nhất. Hãy
thể hiện cho mọi người biết bạn đủ khả năng, lạc quan, tích cực, và khi đó sự
năng động trẻ trung của bạn sẽ trở thành một lợi thế.
Nói tóm lại, phương thuốc để chữa trị bệnh “đổ lỗi cho tuổi tác” là:
1. Hãy nhìn nhận vấn đề tuổi tác một cách tích cực. Hãy luôn nghĩ “Tôi
vẫn còn trẻ” chứ không phải “Tôi đã già rồi”. Hãy luôn phóng tầm mắt tới
những chân trời mới, tăng thêm sự nhiệt tình cũng như sức trẻ cho chính
mình.
2. Hãy thử tính xem bạn còn bao nhiêu thời gian để làm việc hiệu quả.
Hãy nhớ rằng một người 30 tuổi vẫn còn 80% thời gian làm việc hiệu quả ở
phía trước. Và một người 50 tuổi vẫn còn đến 40% và cũng là khoảng thời
gian sung sức nhất trong cuộc đời. Cuộc sống thực ra dài hơn mọi người
thường nghĩ nhiều.
3. Hãy dành thời gian sắp tới làm những gì bạn thực sự mong muốn. Mọi
thứ sẽ chỉ là quá muộn, nếu như bạn cứ đắm mình vào dòng suy nghĩ bi quan
“tôi chậm mất rồi”. Hãy ngừng ngay suy nghĩ: “Lẽ ra tôi nên bắt đầu từ mười
năm trước”. Đó là suy nghĩ của những kẻ thất bại. Thay vào đó, hãy lạc quan
nghĩ rằng “Tôi sẽ bắt đầu ngay bây giờ, còn rất nhiều thời gian ở phía trước”.
Đó mới là cách suy nghĩ của những người thành đạt.
4. “Trường hợp của tôi khác lắm. Tôi toàn gặp những chuyện kém may
mắn thôi.”
Gần đây tôi có nghe một kỹ sư công chánh bàn luận về vấn đề an toàngiao thông trên các tuyến cao tốc. Anh ấy cho biết mỗi năm có đến 40.000
người tử vong vì tai nạn. Điểm quan trọng nhất, mà anh ấy muốn làm rõ
trong bài nói chuyện, là thực ra không hề có điều được gọi “tai nạn”. Cái mà
chúng ta quen gọi “tai nạn giao thông” chỉ là thất bại của con người, hoặc của
máy móc, hoặc cả hai mà thôi.
Những gì vị chuyên viên này nêu ra đã chứng minh cho một điều mà các
nhà thông thái ở mọi thời đại thường nói: Mọi thứ đều có nguyên do của nó.
Không có gì xảy ra mà không có nguyên nhân cả. Do đó, những việc liên
quan đến con người cũng không nằm ngoài nguyên tắc này.
Hầu như mỗi ngày trôi qua, ít nhất một lần bạn nghe thấy ai đó kêu ca về
sự kém may mắn của mình. Cũng hiếm có ngày nào bạn không nghe thấy ai
đó khăng khăng cho rằng thành công của một người nào đó chỉ dựa vào may
mắn.
Tôi xin nêu ra vài ví dụ minh chứng về cách con người đầu hàng căn bệnh
“đổ lỗi cho vận may” này như thế nào.Vài ngày trước, tôi được ba uỷ viên
ban quản trị trẻ tuổi mời đi ăn trưa. Chủ đề của cuộc nói chuyện hôm đó là
George C, một anh bạn trong nhóm vừa mới được thăng chức lên vị trí cao
hơn.
Trước câu hỏi “Vì sao George lại được bổ nhiệm vào vị trí đó?”, ba người
nó đã đưa ra hàng loạt lý do, nào là may mắn, nào là nhờ thân thế do vợ anh
ta bợ đỡ cấp trên của anh ta…Họ đã lôi tất cả mọi thứ có thể nghĩ ra để làm lý
do, ngoại trừ sự thật.
Sự thật đó rất đơn giản: George là người xứng đáng hơn cả. Anh ấy luôn
chăm chỉ, hoàn thành tốt các công việc được giao với hiệu quả cao hơn hẳn
so với những người khác.
Tôi biết các vị lãnh đạo của công ty đã dành khá nhiều thời gian để cânnhắc xem ai trong số bốn người là thích hợp nhất cho vị trí đó. Ba người bạn
đang vỡ mộng của tôi lẽ ra nên hiểu rằng, các vị lãnh đạo cấp cao không bao
giờ chọn vị trí quản lý quan trọng bằng cách rút thăm may mắn.
Lần khác, tôi có dịp nói chuyện về sự nghiêm trọng của căn bệnh “đổ lỗi
vận may” với người quản lý bán hàng của một công ty sản xuất dụng cụ và
máy móc. Anh ấy tỏ ra rất hào hứng với chủ đề này và kể cho tôi nghe về
những kinh nghiệm của bản thân. “Tôi chưa từng nghe đến khái niệm về căn
bệnh này, nhưng đó thực sự là một trong những vấn đề khó khăn nhất mà
nững người quản lý bán hàng phải đối mặt. Vừa mới hôm qua thôi, ở công ty
tôi xảy ra một việc có thể là minh chứng tuyệt vời cho những điều ông đang
nói. Vào khoảng 4 giờ chiều, John
– một trong những nhân viên bán hàng của chúng tôi – đem về một đơn
đặt hàng dụng cụ máy móc trị giá 112.000 đô-la. Lúc đó trong văn phòng còn
có một nhân viên bán hàng khác. Doanh số bán hàng của anh này luôn thấp.
Nghe thấy John thông bái tin vui, anh ta không giấu được sự ganh tị khi mở
lời chúc mừng miễn cưỡng: “Chúc mừng John, anh lại gặp may nữa rồi”.
Vậy đó, anh chàng nhân viên kém cỏi này không chịu thừa nhận một sự
thật là chẳng có mối liên quan nào giữa sự may mắn và đơn đặt hàng lớn mà
John đã giành được cả. John đã phải kiên trì “đặt quan hệ” với khách hàng
ròng rã vài thàng trước đó, đã phải thức trằng nhiều đêm liền để tìm ra những
lập luận về mặt tài chính, thậm chí còn nhờ các kỹ sư lắp ráp thiết bị sơ bộ để
thuyết phục khách hàng về mặt lợi ích kỹ thuật. John không hề gặp may,
chính việc lên kế hoạch chu đáo và triển khai kế hoạch một cách bền bỉ mới
là may mắn.
Hãy giả định người ta dùng may mắn để cải tổ hãng General Motors. Nếu
may mắn là nhân tố quyết định ai làm gì, lở vị trí nào thì tất cả các doanh
nghiệp Mỹ sẽ phá sản. Nếu General Motors được cải tổ hoàn toàn dựa trên cơ
sở may mắn, khi đó, nếu muốn tìm chọn ban quản trị của công ty, người ta cứviệc ghi họ tên của tất cả nhân viên vào trong một cái thùng để bốc thăm! Cái
tên đầu tiên được lấy ra sẽ là chủ tịch hội đồng quản trị, và cứ tiếp tục như thế
cho đên những chức danh thấp nhất trong công ty.
Nghe có vẻ ngớ ngẩn phải không nào? Vâng. Đó thường gọi là cách giải
thích mọi thứ bằng sự may mắn.
Bạn có thể chế ngự căn bệnh “đổ lỗi vận may” bằng hai cách sau:
1. Chấp nhận quy luật nhân quả. Hãy suy xét kỹ lưỡng về sự may mắn mà
bạn cho rằng ai đó đang có được,
bạn sẽ nhận ra họ thành đạt vì họ có sự chuẩn bị, biết lên kế hoạch và có
quyết tâm hướng tới thành công. Đồng thời, hãy nhìn lại sự kém may mắn mà
ai đó đang gặp phải. Hãy quan sát và phân tích cặn kẽ để nhận ra những
nguyên nhân rõ ràng dẫn đến hậu quả. Những người thành công học được
nhiều điều từ sự thất bại. Trái lại, những kẻ tầm thường chẳng biết rút ra cho
mình một kinh nghiệm gì ngoài sự đổi lỗi.
2. Đừng trở thành một người chỉ biết mơ mộng. Đừng để mỗi ngày trôi
qua vô ích chỉ để mơ mộng về một con đường thành công mà không cần nỗ
lức. Chúng ta không thể thành công chỉ dựa vào may mắn. Thành công đến từ
thái độ làm việc chăm chỉ và khả năng áp dụng những nguyên tắc một cách
kiên trì. Đừng mong chờ may mắn sẽ giúp bạn thăng tiến, đưa bạn đến vinh
quang hay có được những điều tốt đẹp trong cuộc sống. Thay vào đó, hãy tập
trung vào việc hoàn thiện và phát triển bản thân mình để trở thành người
chiến thắng.
