GTHN - Gần đây tôi thường trò chuyện với một nữ chuyên viên tuyển dụng của
một trong những doanh nghiệp lớn nhất nước Mỹ. Mỗi năm, cô ấy đều dành
ra bốn tháng đến 5 các trường đại học để tìm kiếm, tuyển dụng những sinh
viên năm cuối sắp ra trường, mời họ tham dự vào chương trình đào tạo các
nhà quản lý trẻ tuổi của công ty. Có một điểm chung dễ nhận thấy trong các
nhận xét của nữ chuyên viên là cô ấy cảm thấy hoàn toàn thất vọng về thái độ
của rất nhiều sinh viên được phỏng vấn.
“Hầu như ngày nào tôi cũng phải trao đổi khoảng 8-12 sinh viên năm cuối
của trường. Họ đều là những sinh viên xuất sắc và khi quyết định tham gia
phỏng vấn chắc chắn cũng đã ít nhiều quan tâm đến công ty chúng tôi. Một
trong những điều quan trọng nhất mà chúng tôi muốn tìm hiểu qua buổi
phỏng vấn sơ bộ này là khát vọng của cá nhân từng bạn trẻ. Chúng tôi muốn
xem liệu anh bạn hay cô bạn ấy có phải là người trong vài năm tới điều hành
được cả một dự án, quản lý được cả một văn phòng đại diện hoặc một nhà
máy, hoặc bằng cách nào đó có những đóng góp đáng kể cho công ty hay
không?”
Cô tiếp lời: “Có lẽ anh sẽ rất ngạc nhiên nhưng tôi buộc phải thú nhận
rằng tôi không thực sự hài lòng trước mục tiêu của đa số các bạn trẻ. Họ mới
22 tuổi. Vậy mà không biết có bao nhiêu bạn chỉ quan tâm tới chế độ hưu trí
hơn bất cứ điều gì khác mà công ty có thể mang lại. Bên cạnh đó, còn một số
vấn đề nữa mà họ rất quan tâm đó là: “Liệu tôi có phải đi công tác nhiều
không”. Đa phần trong số họ đều coi thành công đồng nghĩa với sự ổn định,
chắc chắn. Anh nghĩ xem, liệu công ty chúng tôi có thể liều lĩnh giao nhữngchức vụ quản lý quan trọng cho những con người chỉ muốn an phận như thế
không?
Điều tôi không thể hiểu nổi là tại sao những người trẻ tuổi như vậy lại có
tư tưởng bảo thủ, cực đoan, và một tầm nhìn hạn chế về tương lai đến thế.
Mỗi ngày những cơ hội mới mở ra ngày càng nhiều. Trình độ khoa học và
công nghệ của đất nước đang có những bước tiến vượt bậc. Dân số gia tăng
một cách nhanh chóng. Nếu phải nhắc đến một thời kỳ chứng kiến sự phát
triển mạnh mẽ nhất của nước Mỹ thì hẳn nhiên là giai đoạn này đây!”
Xu hướng an phận với những mục tiêu nhỏ bé của đa số các bạn trẻ đồng
nghĩa với áp lực cạnh tranh để giành được công việc đáng mơ ước đang ngày
càng giảm đi.
Một khi thành công là yếu tố được xem trọng nhất thì người ta sẽ không
đánh giá một người qua về vẻ bề ngoài, qua bằng cấp hay vị thế xã hội của
gia đình, mà qua khát vọng lớn lao dám vươn tới. Thành quả của chúng ta đạt
được cao xa đến đâu phụ thuộc phần lớn vào mục tiêu xác lập lúc mới khởi
thủy. Mục tiêu lớn sẽ mang lại thành quả lớn, và ngược lại. Vậy hãy xem làm
cách nào để chúng ta dám nghĩ tới những điều lớn lao.
Đã bao giờ bạn tự hỏi: “ đâu là điểm yếu nhất của mình?”. Có lẽ, điểm
yếu nhất của con người chính là sự tự ti, tự hạ thấp bản thân. Sự tự ti đó thể
hiện qua vô vàn cách thức khác nhau. John bắt gặp một mẩu quảng cáo
việclàm trên báo, đó là công việc mà anh yêu thích từ lâu. Nhưng anh ấy đã
không dám đăng ký, vì nghĩ rằng: “Đằng nào thì mình cũng không đủ khả
năng đảm nhiệm công việc đó có cố gắng cũng chẳng có ích gì”. Hay như
một ví dụ khác, Jim rất muốn hẹn hò với Joan, nhưng cuối cùng anh không
dám gọi cho cô bởi vì anh nghĩ mình không hề xứng với Joan.
Tôm nhận thấy ông Richards là một khách hàng đầy tiềm năng đối với sản
phẩm của mình, nhưng anh không hề có ý định chào hàng với ông ta. Tomn ghĩ một ông lớn như Richards sẽ chẳng bao giờ thèm gặp một nhân viên bán
hàng quèn như anh. Hay như Peter, khi đọc câu hỏi: “ bạn mong mốn mức
lương khởi điểm là bao nhiêu?” trong tờ đơn xin việc, anh chỉ điền tạm vào
đó một con số khiêm tốn-dù mức lương mà anh mong muốn cao hơn hẳn, vì
Peter cảm thấy mình không xứng đáng nhận mức lương cao như vậy.
Hàng ngàn năm qua, các nhà triết học vẫn thường khuyên chúng ta: hãy
hiểu rõ bản thân mình, nhưng nhiều người lại thường hiểu câu nói này theo
kiểu: hãy chỉ nhìn vào những nhược điểm của mình thôi. Chính vì thế, khi tự
đánh giá bản thân, họ thường nghĩ đến hàng loạt sai lầm, nhược điểm, kém
cỏi của mình.
Biết được những điểm yếu của bản thân là điều tốt, vì nó giúp ta cần phải
sửa đổi bản thân như thế nào. Nhưng nếu lúc nào cũng băn khoăn bám vào
những yếu kém, tiêu cự của mình, tâm trí chúng ta sớm sẽ bị dối loạn. Và giá
trị nhân cách cũng giảm nhiều.
Đưới đây là một bài tập giúp bạn đánh giá được giá trị thực của mình. Tôi
đã áp dụng nó trong các khóa đào tạo các nhà quản lý và nhân viên bán hàng.
Vâng, rất hiệu quả đấy!
Hãy tìm ra năm “nguồn vốn” quý nhất trong con người của bạn. Rồi nhờ
một người đưa ra nhưng nhận xét khách quan, chân thực nhất về những vốn
quý đó. Người đó có thể là vợ bạn, cấp trên hay một giáo sư nào đó mà bạn
biết. (Những “ nguồn vốn” quý báu đó có thể là nền tảng giáo dục, kinh
nghiệm, kỹ năng công nghệ, ngoại hình, cuộc sống gia đình hài hòa, thái độ,
tính cách, tư duy sáng tạo). Sau đó, đối với từng phẩm chất quý báu ấy, hãy
viết tên ba người mà bạn biết, những người đã đạt được những thành công
lớn nhưng không hề hơn bạn ở phẩm chất này.
Sau khi đã hoàn thành bài tập bạn sẽ thấy ít nhất ở một điểm nào đó, mình
hơn rất nhiều người đã từng gặt hái thành công.
Cuối cùng, một kết luận duy nhất bạn có thể rút ra: Bạn đáng giá hơn bạn
nghĩ rất nhiều. Vì vậy, hãy suy nghĩ những điều lớn lao ngang tầm với giá trị
bản thân mình. Đừng bao giờ, nhớ là đừng bao giờ đánh giá thấp bản thân!
Bạn cũng cần lưu ý điều này: những người thích sử dụng những từ ngữ to
tát, khoa chương tới mức người nghe phải căng mình ra để hiểu thường chỉ là
những kẻ rỗng tuếch, huênh hoang, khoác lác thực ra chẳng bao giờ dám nghĩ
đến những điều lớn lao cả.
Thước đo vốn từ ngữ của một con người không nằm ở chỗ anh ta biết sử
dụng được bao nhiêu từ, mà điều quan trọng duy nhất chính là sức ảnh hưởng
của những từ ngữ đó lên chính suy nghĩ của bản thân anh ta cũng như của
người khác.
Có một điều rất cơ bản: chúng ta không suy nghĩ bằng từ hay từ ngữ, mà
bằng hình ảnh. Từ ngữ là nguyên liệu rất thô của suy nghĩ. Khi ta nói hay
nghe, tâm trí – một công cụ tuyệt vời – sẽ tự động chuyển những từ ngữ
thành hình ảnh. Mỗi từ, mỗi cụm từ sẽ giúp chúng ta vẽ ra từng bức tranh
khác nhau. Nếu ai đó nói với bạn: “Jim mới mua một ngôi nhà gần trại gia
súc”. Hàng loạt hình ảnh vè sự vật hiện lên trong tâm trí chúng ta được vẽ từ
chính những từ ngữ mà chúng ta dùng để gọi và miêu tả chúng.
Hãy xem xét sự việc theo hướng này. Khi bạn nói hay viết, theo một khía
cạnh nào đó, bạn chính là người làm phim và chiếu nó vào tâm trí người
khác. Những hình ảnh bạn vẽ nên sẽ quyết định thái độ, phản ứng nơi người
khác. Giả sử bạn nói với một nhóm người: “Tôi rất tiếc phải loan báo rằng
chúng ta đã thất bại”. Những người này sẽ thấy gì? Ngay lập tức, trong tâm
trí họ sẽ hiện lên tất cả nỗi buồn chán, thất vọng mà cụm từ “thất bại” mang
lại. Nhưng nếu bạn nói “Còn một cách làm khác mà tôi nghĩ là sẽ hiệu quả”
họ sẽ cảm thấy được khuyến khích, động viên và sẵn sàng thử thêm lần nữa.
Giả sử bạn nói “chúng ta đang thực sự đối mặt trước một vấn nạn” khi đấybạn đang vẽ ra một bức tranh về một việc rất đỗi khó khăn, không hề dễ giải
quyết trong tâm trí mọi người. Còn nếu bạn nói: “chúng ta đang đối mặt với
một thử thách” bạn đã tạo ra bức tranh về một công việc rất đỗi thú vị, đầy
hứng khởi để mọi người cùng bắt tay thực hiện.
Hoặc khi bạn nói: “chúng ta đang phải trả một khoản chi phí lớn” mọi
người sẽ lo lắng về khoản tiền họ bỏ ra sẽ có nguy cơ mất trắng. Điều đó thực
sự không dễ chịu chút nào. Nhưng nếu nói rằng: “ chúng ta vừa đầu tư một
khoản lớn”, mọi người sẽ nghĩ ngay về một viễn cảnh tươi đẹp, một hình
ảnh hấp dẫn khi khoản đầu tư đó sinh lợi về sau.
Điểm mấu chốt ở đây là: những người dám nghĩ lớn chẳng khác nào
những chuyên gia tạo dựng chuỗi hình ảnh tiên phong, tích cực trong tâm trí
cá nhân và mọi người xung quanh. Để minh chứng tầm suy nghĩ lớn, chúng
ta nên sử dụng những từ ngữ có thể tạo nên hình ảnh tích cực, lạc quan trong
tâm trí.
Bảng dưới đây tổng hợp hai lối suy nghĩ trái ngược nhau khi cùng đối mặt
vơi một tình huống cụ thể. Cột bên trái là các ý nghĩ thường tạo nên các ý
nghĩ nhỏ bé, tiêu cực, còn cột bên phải là những từ ngữ sẽ tạo ra các ý nghĩa
tích cực, lớn lao.
BỐN CÁCH PHÁT TRIỂN VỐN TỪ VỰNG CỦA NHỮNG NGƯỜI
DÁM NGHĨ LỚN
Dưới đây là bốn cách giúp bạn có được vốn từ vựng của những người dám
nghĩ lớn lao:
•Hãy dùng những cụm từ tích cực, lạc quan để miêu tả những gì bạn cảm
thấy. Khi ai đó hỏi “Hôm nay bạn thế nào?” nếu bạn trả lời “Tôi mệt lắm( tôi
bị đau đầu, ước gì hôm nay là thứ Bảy, tôi cảm thấy không ổn lắm), chắc
chắn bạn sẽ chỉ khiến chính mình cảm tháy tẹ hơn mà thôi. Hãy thử nói cáchkhác, tuy đơn giản nhưng lại có một sức mạnhcực kì to lớn. Bất cứ khi nào có
ngươi hỏi “Bạn có khóc không?” hay ‘hôm nay bạn cảm tháy ra sao?”, bạn
hãy trả lơì “rất tuyệt! Cảm ơn, còn bạn thì sao?” hoặc nói “tuyệt” hay nói
gọn lỏn “tốt”. Luôn luôn trả lời tốt đẹptrong bất cứ tình huống nào, rồi bạn sẽ
cảm thấy tuyệt hơn. Hãy cho mọi người biết bạn là một người vui vẻ, thoải
mái. Điều đó sẽ giúp bạn có nhiều bạn bè hơn.
• Hãy sử dụng những cụm từ tươi sáng khi miêu tả những người khác.
Hãy dặt ra qui tắc là luôn dùng những từ ngữ tích cực để nói về bạn bè và
những ai cộng tác với bạn. Khi bạn và một ai đó đang bàn về một người thứ
ba vắng mặt hãy chắc chắn rằng bạn sẽ nhận xét bằng những cụm từ như
“anh ấy thực sự là một đồng nghiệp tuyệt vời”, hay “họ bảo với tôi rằng anh
ấy làm việc rất tốt”. Hãy cẩn thận, tránh dùng những từ ngữ nhỏ nhen nhằm
hạ thấp người vắng mặt. Sớm hay muộn thì người đó cũng sẽ nghe được
những gì bạn nói, và sư nói xấu- nếu có-sẽ hạ thấp chính bạn mà thôi.
• Hãy dùng những từ ngữ tích cực nhất để động viên người khác. Hãy
khen ngợi ai đó với tư cách cá nhân mỗi khi có cơ hội. Bất cứ ai cũng thích
những lời khen ngợi. Nói những lời tốt đẹp với người bạn đờicủa mình mỗi
ngày. Hãy quan tâm và khen ngợi đồng nghiệp. Những lời tán dương chân
thành sông cụ giúp bạn có được thành công. Hãy dành lời khen đến với mọi
người-khen về công việc, về gia đình họ, về ngoại hình và các thành tích hay
“kì công” của họ.
• Hãy dùng những từ ngữ có tính động viên, khích lệ mỗi khi vạch ra kế
hoạch cho người khác. Khi mọi người được thông báo ‘có một vài tin tốt lành
đây. Chúng ta đang có một cơ hội tuyệt vời...”, trí tuệ của họ sẽ bừng sáng.
Nhưng nếu họ nghe những câu như: “dù muốn hay không hứa hẹn thì chúng
ta cũng phải làm việc này thôi”, bức tranh trong đầu họ sẽ thật tẻ nhạt và u
ám, và họ sẽ phản ứng lại theo đúng bức tranh đó. Hãy hứa hẹn về thắng lợi
để nhận được những ánh mắt sáng ngời đầy hi vọng và quyết tâm. Hãy hứahẹn về thành công, bạn sẽ nhận được ủng hộ. Hãy xây những lâu đài chứ
đừng bao giờ tự đào hố chôn mình.
HÃY NHÌN RA TRIỂN VỌNG TRONG TƯƠNG LAI, ĐỪNG NHÌN
VÀO NHỮNG GÌ CÓ TRONG HIỆN TẠI
Những người dám nghĩ táo bạo đều có phẩm chất biết nhìn ra triển vọng
trong tương lai, chứ không chỉ dừng lại ở những gì sẵn có trong hiện tại.
Dưới đây là bốn ví dụ minh họa:
• Điều gì mang lại giá trị cho bất động sản? Bạn tôi, một nhà môi giới bất
động sản vùng nông thôn. Anh ấy cho biết mỗi người trong chúng ta đều có
thể làm được những điều lớn lao, nếu biết tự rèn luyện cho mình cách nhìn
thấy tương lai từ những điều rất nhỏ hoặc thậm chí không có gì trong hiện tại.
Anh bạn tôi bắt đầu: “ rất nhiều bất động sản ở vùng nông thôn của nước
Mỹ đang bị lãng quên. Chúng không còn mấy hấp dẫn các nhà đầu tư nữa.
Nhưng tôi vẫn thành công vì tôi không bán cho khách hàng một trang trại
như nó vốn có.
Khi triển khai các kế hoạch, tôi đều hướng tới một mục tiêu duy nhất là
chỉ ra cho khách hàng thấy lợi ích mà trang trại đó sẽ mang lại trong tương
lai. Nếu chỉ giới thiệu một cách đơn giản và chung chung như “Trang trại đó
có XX mẫu đất trũng, XX mẫu đất rừng vả chỉ cách thị trấn XX dặm” khách
hàng sẽ không thích thú để đầu tư. Do đó, họ sẽ chẳng có động lực gì để mua
nó cả. Nhưng nếu bạn đưa cho họ một kế hoạch cụ thể để phát triển trang trại
thì họ sẽ bị thuyết phục ngay thôi. Đây! Để tôi nói rõ hơn cho anh hiểu nhé!”
Anh ấy rút ra một tập hồ sơ và nói: “Trang trại này mới được đưa vào
danh sách thôi. Cũng giống rất nhiều những trang trại khác, nó cách trung
tâm thành phố gần 43 dặm, ngôi nhà cực kỳ ọp ẹp, đất đai cũng bị bỏ hoang
cả vài năm nay. Hãy xem tôi đã làm những gì nhé! Tuần trước tôi đã dànhtrọn hai ngày đến tận nơi quan sát, nghiên cứu kỹ lưỡng về trang trại. Tôi đã
thị sát xung quanh khu đất ấy nhiều lần, đông thời quan sát những trang trại
xung quanh. Tôi cũng nghiên cứu về vị trí của trang trại, lưu ý tới những con
đường cao tốc đã có và cả những con đường đang nằm trong quy hoạch. Tôi
tự hỏi: “Vậy thì trang trại này thích hợp để làm gì nhỉ?”.
Tôi đã nghĩ tới ba khả năng. “ Đây mời anh xem!”. Mỗi kế hoạch đều
được đánh máy rất cẩn thận, chu đáo. Kế hoạch thứ nhất xét đến khả năng
chuyển trang trại thành một trường đua ngựa. Trong bản kế hoạch ấy, anh đã
phân tích tỉ mỉ và đánh giá tính khả thi của dự án: thành phố đang ngày càng
phát triển, lượng người yêu thích những môn thể thao ngoài trời ngày càng
tăng lên và họ cũng sẵn sàng dành thu nhập của mình để vui chơi giải trí,
thêm nữa đường xá đi lại cũng thuận tiện. Ngoài ra anh còn đề cập đến
chuyện làm thế nào nuôi dưỡng và bảo tồn một đàn ngựa đáng kể,đêm lại
doanh thu từ các cuộc đua. Toàn bộ ý tưởng về trường đua ngựa rất hoàn hảo
và khả thi. Kế hoạch được soạn thảo rõ ràng, có tính thuyết phục cao đến
mức tôi có thể “nhìn thấy” những chú ngựa đang chạy đua qua những rặng
cây.
Tương tự nhà môi giới dám nghĩ dám làm này còn lên kế hoạch cụ thể cho
hai ý tưởng khác nữa. Một là viến khu đất thành một trang trại trồng cây, và ý
tưởng còn lại là biến thành một trang trại kết hợp giữa trồng cây và nuôi gia
cầm.
“Khi nói chuyện với khách hàng tôi không bao giờ bảo họ nên mua trang
trại mà họ đang thấy trước mắt. Tôi giúp họ nhìn thấy hình ảnh tương lai của
một trang trại hái ra tiền, sau ki chỉ có những thay đổi cần thiết.
Không những bán được những trang trại trong thời gian ngắn, phương
pháp bán hàng dựa trên triển vọng trong tương lai còn giúp tôi bán được
chúng với mức giá cao hơn so với đối thủ cạnh tranh. Đương nhiên, so với
việc chỉ nhận được một mảnh đất, khách hàng sẽ sẵn lòng trả nhiều tiền đểmua đất cùng với một ý tưởng sáng tạo. Vì lẽ đó, ngày càng có nhiều người
muốn gửi trang trại của họ nhờ tôi bán và hoa hồng của tôi trong mỗi cuộc
giao dịch cũng tăng lên.”
Bài học ở đây là: đừng nhìn mọi thứ như nó vốn có, mà hãy nhìn như-nó-
sẽ-trở-thành trong tương lai. Khả năng hoạch định tương lai sẽ khiến mọi thứ
có giá trị hơn. Một người dám suy nghĩ lớn lao sẽ luôn hình dung làm được
những gì trong tương lai. Anh ta không bao giờ chùn bước trước những trở
ngại hiện thời.
• Giá trị của một khách hàng là bao nhiêu? Trong một cuộc hội thảo các
nhà quản lý kinh doanh, giám đốc một cửa hàng bách hóa đã phát biểu: “Các
bạn có thể cho tôi là một người cổ hủ nhưng tôi luôn đồng tình với những ai
tin rằng cách tốt nhất để kéo khách hàng quay lại cửa hàng mình chính là thái
độ lịch sự, thân thiện, luôn tận tình phục vụ của nhân viên. Một ngày nọ khi
đang đi dọc qua các gian hàng, tôi tình cờ nghe tiếng một nhân viên của mình
to tiếng với khách hàng. Vị khách đó ngay lập tức giận dữ bỏ đi.
Lúc sau, tôi nghe anh chàng này nói với một nhân viên khác trong quầy:
“Ông ta chỉ có vài đô la mà muốn tôi phải lục tung cả quầy lên để tìm thứ mà
ông ta muốn. Tôi không việc gì phải làm thế cả. Ông ta không đáng để tôi
làm như vậy!”.
Người quản lý kế tiếp: “Tôi bước đi nhưng trong đầu không ngừng nghĩ
về câu chuyện vừa nghe được. Vấn đề thực sự nghiêm trọng khi nhân viên
bán hàng của tôi lại nghĩ khách hàng chỉ đáng giá có vài đô la mà thôi. Ngay
lập tức, tôi quyết định tìm cách thay đổi quan niệm này. Quay trở lại văn
phòng, tôi gọi giám đốc nghiên cứu tới và bảo anh ta tìm hiểu xem năm ngoái
một khách hàng trung bình chi bao nhiêu tiền để mua hàng của chúng tôi.
Con số đưa ra của anh ta khiến ngay cả tôi cũng phải kinh ngạc. Theo sự tính
toán rất cẩn thận của vị giám đốc nghiên cứu đó thì một người khách trung
bình mỗi năm chi tới 362 đô la mua sắm tại cửa hàng.
Sau đó, tôi nhanh chóng triệu tập một cuộc họp toàn thể nhân viên phụ
trách của các gian hàng, kể lại cho họ nghe sự việc đã diễn ra cũng như
những thông tin tôi điều tra được. Tôi chỉ cho họ mỗi khách hàng thực sự
đáng giá đến thế nào. Một khi tôi giúp nhân viên hiểu được rằng không thể
đánh giá khách hàng thông qua một lần mua hàng riêng lẻ mà phải tính tơi số
tiền cả năm họ mua sắm ở cửa hàng, chắc chắn chất lượng phục vụ khách
hàng sẽ được tăng lên”.
Điều mà vị giám đốc ấy đề cập tới cũng đúng với bất kỳ ngành nghề kinh
doanh nào khác. Khách hàng nếu quay trở lại mua sắm nhiều lần thì thì mới
tạo ra lợi nhuận cho bạn. Thông thường trong những lần bán hàng đầu tiên,
bạn sẽ chẳng hề thu được lãi. Nhưng điều mà bạn chú ý xem xét là mức tiêu
dùng tiềm năng của khách hàng, chứ không chỉ những gì mà họ mua hôm
nay.
Tôn trọng khách hàng chính là bí quyết để họ trở thành những vị khách
hào phóng, trung thành với cửa hàng. Ngược lại, đánh giá thấp khách hàng sẽ
khiến họ không bao giờ trở lại. Một trong những sinh viên của tôi đã kể về
một tình huống tương tự xảy ra với anh ta tại một quán ăn tự chọn, giải thích
tại sao anh ta không bao giờ quay lại quán ăn đó nữa.
Anh chàng bắt đầu: “Một ngày nọ, tôi quyết định thử dùng bữa tại một
quán ăn mơi khai chương được vài tuần. Thật tình lúc đo tôi cũng chẳng dư
dả gì, vì thế tôi phải tính toán thật kỹ trước khi quyết định chọn món ăn. Khi
đi qua khu vực bày bán thịt, tôi trông thấy món gà tây khá ngon mà giá lại chỉ
có 39 xu, nên tôi quyết định mua.
Khi đến quầy tính tiền, cô nhân viên nhìn vào khay thức ăn của tôi và nói
‘1 đồng 9 xu’. Tôi lịch sự mời cô ta kểm tra lại, vì theo sự tính nhẩm của tôi,
giá của tất cả những món tôi lấy chỉ 99 xu mà thôi. Cô ta nhìn tôi khinh khỉnh
và miễn cưỡng kiểm tra lại lần nữa. Hóa ra 10 xu tăng thêm ấy là ở món gà tây. Cô ta tính món đó 49 xu thay vì 39 xu. Điều đó làm cô ta phát điên lên,
“Tôi không quan tâm cái bảng đó viết gì. Món đó giá 49 xu. Anh nhìn đi,
bảng giá của hôm nay đây. Chắc chắn ai đó đã để sai rồi. Anh phải trả 49
xu!”.
Tôi cố gắng giải thích cho cô ta hiểu rằng lí do duy nhất tôi chọn món gà
tây vì nó có giá 39 xu. Nếu nó được ghi 49 xu thì tôi đã lấy món khác rồi.
Cô ta đáp lại, “Tôi không quan tâm! Anh phải trả 49 xu, thế thôi!”. Cuối
cùng, tôi trả đủ số tiền đó vì tôi không muốn tiếp tục tranh cãi với cô ta. Tôi
thề sẽ không bao giờ trở lại đó nữa. Trung bình mỗi năm, tôi bỏ ra khoảng
250 đô la để ăn trưa, nhưng cửa hàng đó sẽ không nhận được một xu nào
trong số tiền này”.
Đó là một ví dụ nhỏ cho những gì tôi đã nói ở trên. Cô nhân viên ấy chỉ
nhìn thấy mười xu chênh lệch nhỏ bé mà không thấy được 250 đô la đầy tiềm
năng.
• Câu chuyện về anh chàng giao sữa thiển cận. Thật lạ lùng là có một anh
chàng không biết nhìn xa trông rộng một chút nào. Cách đây vài năm, một
hôm có anh chàng giao sữa đến gõ cửa nhà tôi, khẩn khoản nài xin tôi mua
sữa của anh ta. Tôi đã cố gắng giải thích là tôi đã đặt mua sữa của một công
ty giao sữa tận nhà và chúng tôi không có gì phàn nàn về dịch vụ đó cả. Tôi
gợi ý anh ta hãy sang nhà hàng xóm thuyết phục quý bà đó xem sao.
Anh ta đáp lại: “Tôi đã nói chuyện với bà ấy rồi nhưng nhu cầu của bà ấy
quá ít. Hai ngày họ mới dùng hết một lít sữa, chẳng đáng để tôi mất công
dừng lại mời bà ta mua hàng.”
“Có lẽ vậy” – tôi nói. “Nhưng khi nói chuyện với bà ấy, anh có biết là nhu
cầu mua sữa của họ sẽ tăng đáng kể trong tháng tới hay không? Gia đình họ
sẽ có thêm những thành viên mới, nhu cầu tiêu thụ của họ sẽ lớn hơn.”
Người thanh niên trẻ sững lại trong giây lát như thể vừa bị ai đó đánh vào
đầu vậy. Rồi anh ta nói: “Sao tôi có thể suy nghĩ thiển cận đến như thế nhỉ?”
Giờ đây gia đình hai-ngày-mới-dùng-một-lít-sữa ấy mua đến hơn 4 lít sữa
một ngày, từ một người giao sữa có tầm nhìn xa hơn. Cậu con lớn nhà đó nay
đã có thêm hai em trai, một em gái và nghe nói là họ còn sắp chào đón thêm
một thành viên mới nữa cơ.
Các bạn thấy đấy, chúng ta có thể thiển cận tới mức nào? Hãy tập nhìn
thấy những triển vọng trong tương lai, chứ đừng có chỉ thấy những gì có ở
trong hiện tại.
Ở trường Jimi là một đứa bé không những chậm hiểu mà còn hỗn xược,
thô lỗ, cộc cằn. Nếu như các giáo viên chỉ nhìn thấy một Jimi khó dạy, chắc
chắn họ sẽ chẳng giúp ích được gì cho quá trình phát triển của cậu bé cả.
Nhưng nếu họ nhận ra Jimi vẫn có thể thay đổi, trở thành một công dân tốt
sau này, chắc chắn họ sẽ tìm được cách để dạy dỗ cậu bé đạt được những tiến
bộ.
Tương tự như thế, đa phần mọi người khi lái xe ngang qua những ngôi
nhà ổ chuột, họ chỉn nhìn thấy những kẻ lưu manh, nguy hiểm, nghiện ngập.
Nhưng một số người giàu tâm huyết thì lại nhận ra nhiều điều tích cực hơn ở
những khu phố này-với không ít số phận khát khao hoàn lương. Chính vì
nhìn thấy triển vọng tích cực ấy, nhiều nhà hảo tâm đã vào cuộc để giúp
không ít những kẻ kém may mắn tái hòa nhập thành công với cộng đồng.
• Điều gì quyết định giá trị con người bạn? Vài tuần trước sau khi tôi kết
thúc bài giảng của mình, một chàng trai đã đến gặp và xin nói chuyện với tôi
trong vài phút. Anh chàng khoảng 26 tuổi, từng trải qua một tuổi thơ bất
hạnh. không chỉ thế, trong những năm đầu trưởng thành, cậu ấy còn gặp phải
phải hàng núi xui xẻo. Dù vậy, cậu đang có gắng nỗ lực hết mình cho một
tương lai tốt đẹp hơn.
Tôi đang nhanh chóng “bắt mạch” vấn đề của cậu ấy. Cuộc trao đổi
chuyển sang chủ đề: những người chỉ có ít ỏi tài sản trong tay nên hướng đến
tương lai như thế nào. Và những gì cậu ấy kể chính là câu trả lời trực tiếp, rõ
ràng nhất cho câu hỏi này.
“Tôi có không đến 200 đô la tiết kiệm trong ngân hàng. Công việc của
một nhân viên thuế vụ chẳng đòi hỏi trách nhiệm gì cao lắm, và không mang
lại cho tôi nhiều tiền. Tôi có chiếc xe chạy đã 4 năm nay, vợ tôi và tôi đang
sống trong một căn hộ trên tầng hai chật hẹp, tù túng.
Nhưng, thưa giáo sư. Tôi đã quyết định là sẽ không bao giờ để những thứ
đó cản bước tôi đi tới thành công.”
Đó quả thực là một câu nói rất thú vị, khiến tôi tò mò. Tôi đề nghị cậu ấy
giải thích rõ hơn.
Cậu ấy trả lời: “Gần đây tôi tìm hiểu, phân tích những người xung quanh
một cách khá kỹ càng để rồi nhận ra rằng những người có ít tài sản thường
chỉ nhìn thấy những thứ mà hiện tại họ đang có. Họ không biết đến tương lai,
mà chỉ nhìn thấy hiện tại khốn khổ của mình mà thôi.
Những người hàng xóm của tôi chẳng hạn. Anh ta không ngừng than vãn
về công việc với mức lương bọt bèo, về những ống nước đang bốc mùi, về sự
may mắn mà những người khác có được, thậm chí về những hóa đơn khám
sức khỏe định kỳ đang chồng chất trong nhà. Anh ta luôn tự nhủ ‘mình thật
khốn khổ’. Ý nghĩ đó ám ảnh đến mức tuyệt vọng, anh ta khăng khăng cho
rằng cuộc đời mình sẽ mãi khốn khó. Anh ấy hành động như thể “bị tuyên
án” phải chui rúc trong căn hộ tồi tàn ấy cả đời vậy.
Anh bạn trẻ đã kể rất thật lòng, và sau khi dừng lại suy ngẫm một lát, cậu
ấy nói: “Nếu tôi cũng nhìn nhận bản thân mình đúng với những gì tôi đang có
bây giờ, quả là không thể không thất vọng-một chiếc ô tô cũ, mức lương ít ỏi,căn hộ tuềnh toàng và đồ ăn chẳng ngon lành gì. Tất cả những gì tôi đang
thấy đó là một thằng tôi tầm thường, và nếu nhụt chí thì tôi sẽ mãi là một
người tầm thường suốt quãng đời còn lại mà thôi.
Nhưng tôi đã quyết đinh sẽ nhìn vào những gì mình có thể đạt được trong
vài năm tới. Tôi thấy mình không hẳn là một anh nhân viên quèn mà có thể
trởn thành một giám đốc thành đạt. Căn hộ tồi tàn hiện nay sẽ phải chấm dứt,
và tôi sẽ có một ngôi nhà khang trang ở vùng ngoại ô. Khi tôi nhìn mình theo
cách đó, tôi khi nhìn mình theo cách đó, tôi trở nên tự tin và đám nghĩ lớn lao
hơn. Anh biết không, tôi đã trải nghiệm rất nhiều thử thách, qua đó chứng
minh tầm suy nghĩ táo bạo sẽ đem lại hiệu quả như thế nào.”
Đó chẳng là một phương thức tuyệt vời để tăng thêm giá trị của một con
người hay sao? Chàng trai trẻ này đang trên con đường hướng tới một cuộc
sống thực sự tốt đẹp. Anh ấy đã nắm bắt được một nguyên tắc thành công cơ
bản: vấn đề không nằm ở hiện tại ta đang có những gì, mà quan trọng hơn là
những gì ta muốn và sẽ đạt được trong tương lai.
Mọi người đánh giá chúng ta như thế nào phụ thuộc vào chúng chính giá
trị mà chúng ta nhận thấy ở bản thân mình.
Dưới đây là những cách giúp bạn phát triển khả năng nhìn thấy những
triển vọng trong tương lai, chứ không chỉ có những gì có sẵn trong hiện tại.
Tôi gọi đó là những bài tập “luyện kỹ năng tạo thêm giá trị”.
• Luyện kỹ năng tạo thêm giá trị cho mọi sự vật. Hãy nhớ lại ví dụ về bất
động sản. Tự hỏi bản thân mình: “tôi có thể làm nghề gì để ‘tăng thêm giá trị’
cho căn phòng, cho ngôi nhà này hay cho doanh nghiệp này?”. Hãy tìm kiếm
những ý tưởng để mọi thứ trở nên có giá trị hơn. Bất cư thứ gì-dù là một
mảnh đất hoang, một ngôi nhà, hay một công ty-đều có giá trị tương thích vơi
những ý tưởng sử dụng nó.
• Luyện kỹ năng tạo thêm giá trị cho mọi người. Khi bạn đạt được ngày
càng nhiều thành công trong sự nghiệp, bạn sẽ phải quan tâm nhiều hơn tới
việc “phát triển con người”. Hãy tự hỏi bản thân: “tôi có thể làm gì” để tạo
thêm giá trị cho nhân viên của mình? Làm thế nào để giúp họ làm việc hiệu
quả hơn?”. Hãy nhớ: để có thể phát huy hết khả năng của một người nào đó
bạn thấy được những điểm mạnh nhất ở họ.
• Luyện kỹ năng tạo thêm giá trị cho bản thân. Mỗi ngày hãy tự trò
chuyện với chính mình. Hãy tự hỏi: “Mình có thể làm gì để bản thân trở lên
đáng giá hơn?”. Hãy nghĩ đến những gì mình có thể gặt hái được trong tương
lai chứ không phải những thứ bạn có trong hiện tại. Rồi bạn sẽ sớm tìm ra
cách để phát huy những khả năng tiềm tàng của mình. Hãy thử rồi bạn sẽ
thấy ngay hiệu quả.
Tôi có một người bạn từng là giám đốc một nhà máy in với 60 công nhân.
Hiện nay ông ấy đã nghỉ hưu. Một lần, ông kể lại việc ông đã tìm thấy người
kế nghiệp của mình như thế nào.
Người bạn tôi bắt đầu: “5 năm trước, tôi cần tuyển một nhân viên phụ
trách về kế toán và đảm đương các công việc văn phòng ở công ty. Tôi đã
chọn được Harry. Dù cậu ấy mới 26 tuổi và không có kinh nghiệm gì về kinh
doanh trong ngành in cả, nhưng hồ sơ của Harry cho biết cậu ấy là một kế
toán giỏi. Khi về nghỉ hưu cách đây một năm rưỡi, tôi đã bổ nghiệm cậu ấy
làm chủ tịch kiêm tổng giám đốc nhà máy.
Mỗi khi nhìn lại, tôi đều thấy Harry nổi trội hơn mọi người ở một điểm.
Đó là cậu ấy không chịu dừng lại ở công việc của một kế toán kiểm tra hay
lưu trữ số liệu, mà luôn chủ động tham gia vào mọi việc của công ty hết sức
nhiệt tình, chân thành. Bất cứ khi nào có cơ hội giúp đỡ những đồng nghiệp
khác, cậu ấy đều không ngần ngại làm ngay.
Trong năm đầu tiên Harry làm việc cho tôi, một vài nhân viên đã bỏ đi.
Một hôm, cậu ấy đến gặp tôi, trình bày kế hoạch tăng thêm phụ cấp cho các
nhân viên – với lời hứa khoản chi đó sẽ không làm giảm doanh thu của công
ty. Và kế hoạch đó đã thành công.
Harry giúp đỡ mọi người trong cả công ty, chứ không chỉ riêng bộ phận
của cậu ấy. Harry tiến hành một nghiên cứu chi tiết về chi phí của khâu sản
xuất, sau đó thuyết phục tôi bỏ ra 30.000 đô la để mua một dây chuyền thiết
bị mới – mà theo Harry, đó sẽ là một khoản đầu tư hiệu quả. Một lần nọ, khi
chúng tôi gặp khó khăn trong kinh doanh, Harry đã đến gặp từng giám đốc
bán hàng và nói: “Tôi không biết nhiều lắm về việc bán hàng của công ty,
nhưng hãy cho phép tôi cùng tháo gỡ”. Cậu ấy đưa ra nhiều sáng kiến giúp
mọi việc trơn tru hơn.
Mỗi khi có một nhân viên mới vào làm, cậu ấy luôn sẵn sàng giúp họ cảm
thấy thoải mái hơn. Harry thực sự quan tâm đến từng phòng ban, từng con
người ở nhà máy.
Vì vậy, thật dễ hiểu, cậu ấy là người duy nhất có thể thay tôi đảm đương
công việc khi tôi nghỉ hưu.”
“Nhưng đừng hiểu lầm nhé”, người bạn của tôi nói tiếp. “Harry không hề
ra vẻ thể hiện bản thân trước mặt tôi chút nào cả. Cậu ấy không phải là một
kẻ lăng xăng, việc gì cũng xen vào. Cậu ấy không tranh luận với thái độ tiêu
cực, không nói xấu sau lưng và không bao giờ tỏ thái độ “chỉ tay năm
ngón”với người khác. Đơn giản là cậu ấy chỉ muốn giúp đỡ mọi người, chỉ
muốn được làm hết sức mình – như thế mọi thứ ở công ty đều có tác động
sâu sắc đến bản thân mình. Harry đã coi mọi việc ở công ty là việc của
mình.”
Tất cả chúng ta đều có thể học hỏi nhiều điều về câu chuyện của Harry.
Quan niệm “Tôi đang làm việc của mình, và thế là đủ” bộc lộ một mối suy
nghĩ rất nhỏ nhen, tiêu cực. Trái lại, những người dám nghĩ lớn thì luôn hòamình vào tập thể. Dù thành công hay thất bại, đó cũng là kết quả của cả tập
thể, chứ không của riêng ai. Họ giúp đỡ người khác bằng mọi cách có thể,
ngay cả khi họ không được đền đáp hay trả công gì cả. Một người luôn thờ ơ
với những gì xảy ra bên ngoài phòng ban của mình, với lập luận “À, đó
không phải việc của tôi, hãy để người khác tự giải quyết đi”, người đó sẽ
không bao giờ có được phẩm chất mà những người ở vị trí lãnh đạo cao nhất
cần phải có.
Hãy tập luyện để trở thành một người dám nghĩ dám làm. Hãy xem lợi ích
của công ty là lợi ích của chính mình. Có thể chỉ có vài người trong các công
ty lớn gắn bó một cách chân thành và không vụ lợi với mọi việc diễn ra trong
công ty mình. Nhưng cũng vì lẽ đó mà chỉ một số ít người này mới được coi
là người có tầm suy nghĩ lớn lao sâu rộng. Cuối cùng, cũng chính họ mới là
những người nhận được phần thưởng xứng đáng nhất: công việc với trách
nghiệm cao nhất, đồng nghĩa với mức lương cao nhất.
Để nghĩ lớn, bạn cần thiết bỏ qua những điều nhỏ nhặt không đáng lưu
tâm. Đã có nhiều, rất nhiều người đầy tiềm năng thành công nhưng bị chi
phối bởi lối suy nghĩ nhỏ nhen, hẹp hòi, làm cản trở bước tiến đến thành công
của mình. Hãy áp dụng ba phương pháp sau để nhắc nhở bản thân, mỗi khi
bạn vướng phải những điều nhỏ nhặt:
• Luôn tập trung vào mục tiêu quan trọng nhất. Có lẽ không ít lần chúng ta
cũng đã hành động xử sự như một nhân viên bán hàng kém năng lực, khi
không bán được hàng cố bào chữa: “Vâng, nhưng lỗi là do khách hàng, tôi đã
cố gắng làm tất cả mọi thứ rồi”. Trong bán hàng, mục tiêu hàng đầu là bán
được hàng chứ không phải tranh cãi ai đúng ai sai.
Cũng như hôn nhân, mục tiêu hàng đầu là sự hòa thuận, hạnh phúc, êm
ấm, chứ không phải cố giành phần thắng bằng mọi giá trong các cuộc tranh
cãi để rồi sau đó lại nuối: “Lẽ ra em/anh nên nói với anh/ em như thế”.
Trong mối quan hệ với nhân viên, mục tiêu hàng đầu của các nhà quản lý
là phát huy triệt để mọi khả năng tiềm tàng trong họ, chứ không phải suy xét
những lỗi nhỏ nhặt, thường ngày.
Trong quan hệ với hàng xóm láng giềng, mục tiêu hàng đầu là sự tôn
trọng lẫn nhau và tình cảm lâu dài, thân thiết, chứ không phải chờ cơ hội để
nhốt con chó nhà anh ta lại vì nó cứ sủa ầm ĩ vào ban đêm.
Nói theo ngôn ngữ quân sự, thua trong một trận đánh nhỏ nhưng thắng cả
cuộc chiến tốt hơn nhiều việc chiến thắng một trận nhỏ nhưng thất bại toàn
cục.
Hãy luôn hướng tâm trí mình đến những mục tiêu to lớn, tối hậu.
• Hãy tự hỏi: “Điều đó có thực sự nghiêm trọng như vậy không?”. Trước
khi tức giận, gắt gỏng, hãy tự hỏi: “Điều đó có nghiêm trọng đến mức mình
phải làm ầm ĩ lên như vậy không?”. Đây là cách tốt nhất giúp bạn tránh khỏi
thất vọng với những điều nhỏ nhặt, không vừa ý trong cuộc sống. 90% những
cuộc cãi vã, xung đột sẽ không xảy ra nếu chúng ta nếu chúng ta biết đặt câu
hỏi trước hàng loạt tình huống khó chịu “Liệu điều đó có thực sự nghiêm
trọng không?”
• Đừng rơi vào vòng luẩn quẩn của những điều tầm thường. Trong khi
diễn thuyết, giải quyết một vấn đề hay trao đổi công việc với nhân viên, hãy
nghĩ tới những điều quan trọng để làm nên sự khác biệt. Đừng để bị nhấn
chìm bởi những điều vụn vặt, tầm thường. Hãy chỉ tập trung vào những điều
quan trọng nhất mà thôi.
NHỮNG ĐIỀU SAU ĐÂY CÓ THỂ GIÚP BẠN DÁM NGHĨ LỚN
Đừng tự hạ thấp bản thân mình. Nỗ lực vượt qua mặc cảm, tự ti. Hãy trân
trọng những phẩm chất đáng quý của bạn. Bạn đáng giá hơn bạn nghĩ rất nhiều.
Sử dụng những từ ngữ của người dám nghĩ lớn. Luôn luôn sử dụng những
từ ngữ tươi sáng, mang tính khuyến khích, động viên mạnh mẽ. Hãy sử dụng
những từ ngữ hứa hẹn chiến thắng, hy vọng, hạnh phúc, ước mơ, tránh xa
những từ ngữ mang lại hình ảnh tiêu cực, thất bại khổ đau.
Mở rộng tầm nhìn của bạn. Hãy nhìn ra những triển vọng trong tương lai.
Rèn luyện những cách thức tạo thên giá trị cho mọi vật, mọi người và cho
chính bản thân.
Có cái nhìn lạc quan về công việc hiện tại. Hãy nghĩ và tin rằng công việc
hiện tai của bạn rất quan trọng. Những bước thăng tiến tiếp theo của bạn phụ
thuộc chủ yếu vào cách bạn nghĩ về công việc hiện tại của mình như thế nào.
Hãy bỏ qua những thứ nhỏ nhặt tầm thường. Dồn sự chú tâm của bạn vào
những mục tiêu lớn. Mỗi khi vướng vào những suy nghĩ hẹp hòi, bạn hãy tự
hỏi: “Điều này có thực nghiêm trọng đến thế hay không?”
Hãy trở nên vĩ đại bằng cách dám nghĩ lớn!
