1. Kiềm chế mong muốn phản bác
Trong cuộc sống, chúng ta sẽ thấy rằng một số người sẽ phản bác bất cứ điều gì người khác nói. Nhưng có một câu nói hay: “Nếu luôn tranh luận và bác bỏ, đôi khi bạn có thể thắng, nhưng đó sẽ là một chiến thắng trống rỗng, bởi vì khi đó bạn sẽ không bao giờ giành được sự ưu ái của đối phương”.
Tất cả chúng ta đều muốn sửa sai người khác ở một điểm nào đó, nhưng nếu chỉ tập trung tranh luận mà không quan tâm đến cảm xúc của người khác thì sẽ khiến bản thân trở nên khó chịu và tạo khoảng cách với người khác.
Không vội vàng phản bác khi gặp vấn đề, không tranh luận đúng sai trong mọi việc, đó mới là trí tuệ đích thực và khó khăn nhất.
Có một câu chuyện như thế này. Khi Trương Đại Thiên tổ chức triển lãm nghệ thuật ở Anh, ông ấy đã vẽ một bức tranh hoa mẫu đơn ngay tại chỗ. Khi vẽ xong, ông ấy ngậm nước vào miệng và dùng miệng phun đều nước lên giấy vẽ.
Lúc này, một người đàn ông đột nhiên chạy đến, tức giận nói với Trương Đại Thiên: “Cái gọi là kỹ thuật vẽ tranh siêu phàm của Sư phụ hóa ra chỉ là phun nước từ miệng mà thôi. Thật là nực cười”.
Mọi người quay lại nhìn Trương Đại Thiên, nhưng ông chỉ mỉm cười và im lặng. Trên thực tế, kỹ thuật này khiến hoa mẫu đơn trong tranh trở nên sống động ngay lập tức.
Sau đó, có người hỏi ông, tại sao ông không giải thích vào thời điểm đó, trong khi rõ ràng ông đã sử dụng phương pháp xả mực trong tranh thủy mặc của Trung Quốc?
Trương Đại Thiên nói: “Có gì để giải thích cho một người không chuyên, nếu anh ta biết gì đó về hội họa Trung Quốc, tôi sẵn sàng thảo luận”.
Khi đối diện với sự phỉ báng của người khác, Trương Đại Thiên đã không đứng ở vị trí chuyên môn cao để đáp trả.
Như nhà văn Lưu Nhuận đã nói: “Đôi khi làm tốt những điều mà người khác không tin, còn tốt hơn là nói những lời biện hộ”.
Trên thực tế, người càng có tu dưỡng thì càng ít lợi dụng sự thiếu hiểu biết của người khác để đề cao bản thân, cũng như không dùng lợi thế của mình để hạ thấp người khác. “Quân tử hoà nhi bất đồng, tiểu nhân đồng nhi bất hoà”, nghĩa là người quân tử hòa mục với mọi người mà không về hùa với ai, tiểu nhân thì về hùa với mọi người mà không hòa mục với ai.
Khi một người đối mặt với sự phản đối từ người khác mà không để ý, cũng không tranh luận, đó cũng là khi họ có khả năng bao dung người khác.
2. Kiềm chế mong muốn chia sẻ
Trong một số của tạp chí “Câu chuyện tuyệt vời”, Phó Thủ Nhĩ đã nói về một người bạn đặc biệt của cô ấy. Khi người bạn này ly hôn, anh chỉ gửi cho cô hai chữ: “Đã ly hôn”.
Phó Thủ Nhĩ suy nghĩ hồi lâu rồi trả lời bằng ba chữ: “Bạn ổn chứ?”
Người bạn trả lời: “Vẫn ổn, cuộc gặp gỡ nào rồi cũng đến lúc phải chia ly, hãy để mỗi người tìm niềm vui của riêng mình”.
Phó Thủ Nhĩ biết bạn mình chắc chắn rất buồn, nhưng không có lời trách móc hay khóc lóc đau buồn, mà chỉ có sự thấu hiểu và kiềm chế nhất định. Cô không khỏi thở dài, niềm vui và nỗi buồn của con người thật không giống nhau, sự tan vỡ của người trưởng thành không cần sự chứng kiến từ người khác.
Trong Nhất thiền tiểu hòa thượng có một đoạn văn nhận được nhiều sự đồng cảm: “Đau khổ phải tự mình trải qua, không cần phải kể lại mọi chuyện cho người khác nghe. Những gì bạn nói là sự thật, nhưng người khác chỉ thấy nó như một trò cười. Người ngoài chỉ nhìn vào kết quả, còn bản thân phải tự mình trải qua quá trình. Trong thế giới của người lớn, không có nhiều sự đồng cảm, chỉ có tự mình vượt qua khó khăn, tự trải qua niềm vui và nỗi buồn”.
Đời người không tránh khỏi gặp phải những điều không như ý, không có ai không bị tổn thương, chỉ là họ không muốn khóc lên trong đau đớn.
Quá nửa đời, tôi mới hiểu được rằng thời gian và im lặng mới là bài thuốc tốt lành cho cuộc sống. Dù kể lể bao nhiêu cũng vô ích. Thay vì than tránh, hãy im lặng. Học cách im lặng, hiểu được sự kiềm chế, mới có thể tái tạo lại bản thân giữa đau khổ.
3. Kiềm chế mong muốn thể hiện
Nhà văn Hà Lan Baruch Spinoza từng nói: “Con người khó kiểm soát nhất chính là cái lưỡi của mình, và điều khó làm được nhất chính là kiềm chế ham muốn của bản thân”.
Cây cối trong rừng dù có đẹp đẽ thì gió cũng sẽ phá hủy chúng. Một người càng thích thể hiện thì càng dễ tự biến mình thành kẻ ngốc. Thực tế, con người ta càng thiếu thứ gì thì càng thích khoe khoang thứ đó.
Trên cuộc đời này, dù ở vị trí nào, chỉ khi không phô trương, không khoe khoang, không kiêu ngạo, mới có thể bảo vệ được hạnh phúc của chính mình.
4. Kiểm soát mong muốn chiến thắng
Trên Zhihu có một câu hỏi như sau: “Kỹ năng nào đã cứu bạn trong những thời điểm quan trọng?” Câu trả lời được nhiều người bình chọn cao nhất chỉ có hai chữ: “Nhận thua”.
Trong cuộc sống, những người luôn tranh giành thắng thua thường là đang cạnh tranh với chính mình.
Có một câu nói rất hay: “Những người suốt đời ham mê tranh đấu sẽ chỉ kiệt sức về thể chất và tinh thần, cuối cùng mất cả chì lẫn chài”.
Tranh đấu với người khác sẽ khiến mọi người lạnh lùng và xa lánh, còn tranh đấu với chính bản thân lại chỉ làm gia tăng phiền muộn và đau khổ.
Chu Quốc Bình từng nói: “Con người phải có trí tuệ để không tranh cãi”.
Hầu hết những rắc rối trong cuộc sống đều xuất phát từ tâm tranh đấu của chính mình, người thích tranh cãi sẽ tạo ra sự rối ren ở mọi góc độ trong cuộc sống. Chỉ bằng cách học cách thư giãn, kiềm chế bản thân, mới có thể sống một cách thoải mái và tự do.
Có người đã nói: “Con người không có tự do tuyệt đối. Sự kiềm chế còn có duyên hơn việc muốn làm gì thì làm”.
Chỉ khi có sự kiềm chế, mới có thể điều chỉnh hành vi của mình; chỉ khi biết kiềm chế, mới có thể tiến xa và ổn định trong cuộc sống.
Dostoevsky cũng nói rằng: “Nếu bạn muốn chinh phục thế giới, bạn phải chinh phục được chính mình”.
Cho dù chúng ta không phải là những người vĩ đại, cuộc đời chúng ta có thể không có những thành tựu to lớn. Tuy nhiên, dù có bình thường như thế nào đi nữa, ta vẫn cần tự hướng nội, tự điều chỉnh và tự kiểm soát bản thân mình, để có thể sống một cuộc đời tốt đẹp.
